آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

کتاب «دلائل النبوه و معرفه احوال صاحب الشریعه» توسط ابوبکراحمد بن حسین ابن على بیهقى (384-458 ق) نوشته شده است. این کتاب در زمینه سیره نبوى و زندگانى نیاکان نبى اکرم(ص)، اخلاق، معجزات، و بشارت هاى انبیاى گذشته بر ظهور آن حضرت است. بیهقى آن را بر اساس روایات و به شیوه موضوعى مرتب کرده است. این کتاب یکى از مهم ترین و معتبرترین منابع مورخان و سیره نویسان پس از بیهقى به شمار مى رود و از حیث سند آن چنان معتبر است که مورخان و محدثان متاخر، هنگام نقل مطالب بیهقى، سند آنها را حذف کرده و مثلاً مى نوشتند: «بیهقى روایت کرده است». از ابعاد اهمیت کتاب «بیهقى» یکى نقل هاى مستند تاریخى وى و دیگرى نقل هاى او از کتاب «مغازى» نوشته «موسى بن عقبه» است. کتاب مغازى از بین رفته و در دست نیست، اما بخش عمده اى از مطالب آن در کتاب دلائل بیهقى نقل و حفظ شده است.

کتاب «دلائل النبوه و معرفه احوال صاحب الشریعه» توسط ابوبکراحمد بن حسین ابن على بیهقى (384-458 ق) نوشته شده است. این کتاب در زمینه سیره نبوى و زندگانى نیاکان نبى اکرم(ص)، اخلاق، معجزات، و بشارت هاى انبیاى گذشته بر ظهورآن حضرت است. بیهقى آن را بر اساس روایات و به شیوه موضوعى مرتب کرده است. او معجزات و خوارق عاداتى را نقل مى کند که بسیارى از آنها معتبر بوده و برخى از آنها ضعیف و قابل خدشه مى باشد.
اهمیت کتاب دلائل النبوّة:
این کتاب یکى از مهم ترین و معتبرترین منابع مورخان و سیره نویسان پس از بیهقى به شمار مى رود و از حیث سند آن چنان معتبر است که مورخان و محدثان متاخر، هنگام نقل مطالب بیهقى، سند آنها را حذف کرده و مثلاً مى نوشتند: «بیهقى روایت کرده است».
این کتاب در سیره شناسىِ پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) به عنوان دلیلى براى اثبات نبوت به شمار مى رود که از قرن چهارم در مقابل شبهات مخالفان نبوت رواج یافت. اما بیهقى از روش کلامى و عقلى براى این منظور استفاده نکرده است بلکه روش اصلى او بحث موضوعى از روایات در این زمینه مى باشد.
از ابعاد اهمیت کتاب «بیهقى» یکى نقل هاى مستند تاریخى وى و دیگرى نقل هاى او از کتاب «مغازى» نوشته «موسى بن عقبه» است. کتاب مغازى از بین رفته و در دست نیست، اما بخش عمده اى از مطالب آن در کتاب دلائل بیهقى نقل و حفظ شده است.
بُعد دیگر اهمیت این کتاب، اسناد معتبرى است که در سایر کتاب ها موجود نیست ولى بیهقى با فحص و تتبع کامل، سند روایات را آورده است. از این رو بسیارى از ابهامات موجود در اسناد روایات سایر کتاب هاى اهل سنت به وسیله این کتاب برطرف مى شود.
شیوه تدوین کتاب دلائل النبوّة:
نکته دیگر اینکه ترتیب مباحث کتاب دلائل با ترتیب سایر کتاب هاى سیره نبوى منطبق نیست و با سبکى ابتکارى نگاشته شده است. اما به هر حال محتواى آن، همان اخبار و روایاتى است که به شخص پیامبر(صلى الله علیه وآله) و سیره عملى آن حضرت مربوط مى شود.
تعبیر دلایل (یا دلیل) در اینجا به معناى خاص معجزه است نه ادله فلسفى و کلامى، و از همین رو، بیهقى در بخش نخست کتاب خود، معجزات انبیاى گذشته را آورده و سپس به معجزه جاودان پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) اشاره نموده است.

برخی از مباحث کتاب:
دیگر مباحث این کتاب از این قرار است:
اخبار تولّد پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) (مولد النبى)، اخبار پیش از بعثت، تفصیل درباره شمایل رسول خدا(صلى الله علیه وآله)، اخلاق و منش آن حضرت، معجزات پس از تولّد، اخبار مبعث، غزوه ها و سرایاى پیامبر(صلى الله علیه وآله)، اخبار فتح مکّه، غزوه تبوک، سوالات یهودیان و پاسخ هاى پیامبر اسلام و...
این کتاب در هفت مجلّد در بیروت چاپ شده است.