پاسخ اجمالی:
احمد بن عبد الله بن احمد بن اسحاق بن موسی بن مهران ابو نعیم اصفهانی (336 ـ 430 ق) یکی از مهمترین دانشمندان تاریخ اسلام و حدیث اهل سنت به شمار می‌رود که او را صاحب نظر و مورد وثوق دانسته و به احادیث و نظرات وی درباره شخصیت‌های اسلامی توجه بسیاری کرده‌اند. او در اصفهان تولد و وفات یافت. پدر او از آزاد شدگان نوه جعفر ابن ابی طالب بوده است. از لحاظ عقیدتی تمایل بسیار شدیدی به مکتب اشعری داشت. در اصفهان و در دامان پدرش و برخی اساتید اصفهان رشد یافت و برای افزایش دانش حدیثی خود به شهرهای مختلف اسلامی مثل عراق، شام، نیشابور وحجاز مسافرت کرد.
او از چنان شهرت و تبحری برخوردار شد که مشتاقان احادیث نبوی از همه شهرهای اسلامی برای بهره جستن از دانش حدیثی وی به اصفهان و خدمت او می‌رسیدند. حتی گفته‌اند که به مدت چهارده سال در شرق و غرب سرزمین اسلامی کسی از لحاظ قدرت حفظ و تسلط بر سند احادیث برتر از او نبود. ابونعیم در نزد عموم علمای اهل سنت چنان زیاد است که از او به عنوان «حافظ بزرگ حدیث»، «محدث خبیر»، «استاد حافظان حدیث»، و «شیخ الثقات» یاد کرده‌اند.
او علی رغم تعصب شدید بر عقاید خود، برخی از احادیث مربوط به فضایل پنج تن آل عبا (علیهم السلام) (مثل ماجرای مباهله)، احادیث حضرت مهدی (علیه السلام)، و سایر اهل بیت (علیهم السلام) را نقل کرده و به ویژه در مورد آنها کتاب نیز نوشته است مثل کتاب «اخبارالمهدی» و «مانزل من القرآن فی علی».
پاسخ تفصیلی:
احمد بن عبد الله بن احمد بن اسحاق بن موسی بن مهران ابو نعیم اصفهانی (336 ـ 430 ق) یکی از مهمترین دانشمندان تاریخ اسلام و حدیث اهل سنت به شمار می‌رود که او را صاحب نظر و مورد وثوق دانسته و به احادیث و نظرات وی درباره شخصیت‌های اسلامی توجه بسیاری کرده‌اند. او در اصفهان تولد و وفات یافت. پدر او از آزاد شدگان نوه جعفر ابن ابی طالب بوده است.از لحاظ عقیدتی تمایل بسیار شدیدی به مکتب اشعری داشت. در اصفهان و در دامان پدرش و برخی اساتید اصفهان رشد یافت و برای افزایش دانش حدیثی خود به شهرهای مختلف اسلامی مثل عراق، شام، نیشابور وحجاز مسافرت کرد.
اساتید ابو نعیم اصفهانی:
وی از حضور اساتید برجسته زمان خود بهره برداست که مهمترین آنها عبارتند از: خیثمه بن سلیمان، جعفر خلادی، عبد الله بن عمر بن شوذب، احمد بن عبد الرحیم قیسرلانی، عبدالله بن جعفر بن احمد بن فارس، قاضی ابوا حمد محمد بن احمد عسال، احمد بن معبد سمسار، احمد بن محمد قصّار، احمد بن بندار شعّار، عبدالله بن حسین بن بندار، طبرانی، جعابی، ابوعلی ابن صوّاف، ابوبکربن هیثم انباری، ابوبحر بربهاری، عیسی بن محمد طوماری، ابن خلّاد نصیبی، ابوبکرآجری، احمد بن ابراهیم کندی، فاروق بن عبدالکبیر خطابی، و بسیاری دیگر از اساتید بزرگ کوفه، مکه، بصره، بغداد و نیشابور.
شاگردان ابو نعیم اصفهانی:
او در اصفهان سکنا گزید و به نشر و ترویج احادیث نبوی پرداخت و شاگردان زیادی را تربیت نمود که مهمترین آنها عبارتند از: ابوسعید مالینی، کوشیار بن لیالیزور جیلی، ابوبکربن ابی علی ذکوانی، ابوبکرخطیب بغدادی، ابوصالح مؤذن، قاضی ابوعلی وخشی، ابوبکرمحمد بن ابراهیم عطار، سلیمان بن ابراهیم، هبه الله بن محمد شیرازی، عبدالسلام بن احمد قاضی، ابومنصور محمد شروطی، ابوطاهر عبدالواحد بن محمد دشتی ذهبی. شاگردان ابونعیم اصفهانی به بیش از هشتاد راوی و مورخ می‌رسند که در منابع رجالی ذکر شده است.
جایگاه ابو نعیم اصفهانی:
او از چنان شهرت و تبحری برخوردار شد که مشتاقان احادیث نبوی از همه شهرهای اسلامی برای بهره جستن از دانش حدیثی وی به اصفهان و خدمت او می‌رسیدند. حتی گفته‌اند که به مدت چهارده سال در شرق و غرب سرزمین اسلامی کسی از لحاظ قدرت حفظ و تسلط بر سند احادیث برتر از او نبود. علمای اهل سنت مبالغه‌های تعصب آمیزی درباره او نوشته‌اند. البته بزرگان تاریخ و رجال اهل سنت مثل خطیب بغدادی وی را مورد انتقاد قرار داده‌اند.
ابونعیم اصفهانی بدلیل گرایش‌های صوفیانه، کتابی با نام «حلیه الاولیاء» در بیان مقامات ذوقی و عرفانی بسیاری از صحابه و بزرگان تاریخ اسلام نوشته است؛ از این رو برخی از علمای اهل سنت مثل ابن جوزی به نقد مطالب او در این زمینه پرداخته‌اند. با این همه، اعتبار ابونعیم در نزد عموم علمای اهل سنت چنان زیاد است که از او به عنوان «حافظ بزرگ حدیث»، «محدث خبیر»، «استاد حافظان حدیث»، و «شیخ الثقات» یاد کرده‌اند.
او علی رغم تعصب شدید بر عقاید خود، برخی از احادیث مربوط به فضایل پنج تن آل عبا (علیهم السلام) (مثل ماجرای مباهله)، احادیث حضرت مهدی (علیه السلام)، و سایر اهل بیت (علیهم السلام) را نقل کرده و به ویژه در مورد آنها کتاب نیز نوشته است مثل کتاب «اخبارالمهدی» و «مانزل من القرآن فی علی». از این جهت بسیاری از علمای بزرگ شیعه به احادیث و کتاب‌های او توجه و عنایت داشته و دارند و از مطالب وی برای احتجاج در برابر معاندان و مغرضان بهره‌امی جویند.
کتاب‌ها ابو نعیم اصفهانی:
ابونعیم کتاب‌های مهمی تالیف کرده است که در ردیف منابع مهم دانشمندان متأخر بشمار می‌رود: 1 ـ حلیة الاولیاء و طبقات الاصفیاء؛ 2 ـ دلائل النبوه؛ 3 ـ اخبار اصفهان؛ 4 ـ فضائل الخلفاء الاربعه؛ 5 ـ المستخرج علی البخاری و المستخرج علی مسلم؛ 6 ـ معرفه الصحابه؛ 7 ـ صفه الجنه؛ 8 ـ احوال الموحدین؛ 9 ـ منقبه المطهرین؛ 10 ـ فضیله العادین من الولاه؛ 11 ـ ذکر اخبار المهدی؛ 12 ـ مانزل من القرآن فی علی (علیه السلام)؛ 13 ـ مذهب الحروفیه؛ 14 ـ طبقات المحدثین و الروا؛ 15 ـ الشعراء.
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.