آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

امام صادق(ع) در مورد صفات و نشانه هاي شيعه واقعي مي‌فرمايند: «شيعيانِ ما را به اوقات نماز امتحان كنيد كه چگونه به آن اهميّت مى‌دهند و اينكه چگونه اسرار و مقامات ما را در نزد دشمنان بازگو نمى‌كنند و همچنين با اموال‌شان امتحان كنيد كه چگونه به ديگر برادران‌شان كمك مى‌كنند». متاسفانه بعضي از شيعيان يا به اصل نماز اهميت نمي‌دهند و يا نسبت به نماز اول وقت سهل انگارند و يا از هر دو فاصله گرفته‌اند و اسم خود را شيعه هم مي‌گذارند.

امام صادق(عليه السلام) ملاك تشخيص شيعيان را در چند صفت مهم خلاصه كرده مي فرمايد: «إِمْتَحِنُوا شِيْعَتَنَا عِنْدَ مَوَاقِيْتِ الصَّلاةِ كَيْفَ مُحَافَظَتُهُمْ عَلَيْهَا و إِلَى أَسْرَارِنا كَيْفَ حِفْظُهُمْ لَهَا عِنْدَ عَدُوِّنَا وَ إِلَى أَمْوَالِهِمْ كَيْفَ مُوَاسَاتُهُمْ لاِخْوَانِهِمْ فِيْها»(1)؛ (شيعيانِ ما را به اوقات نماز امتحان كنيد كه چگونه به آن اهميّت مى‌دهند و اينكه چگونه اسرار و مقامات ما را در نزد دشمنان بازگو نمى‌كنند و هم‌چنين با اموال‌شان امتحان كنيد كه چگونه به ديگر برادران‌شان كمك مى‌كنند).
شرح حديث:
در اين حديث امام صادق(عليه السلام) ملاك تشخيص شيعيان را در چند صفت مهمِّ زير بيان مى‌كنند:
1. اهميّت به نماز اوّل وقت
مردم را به نماز اوّل وقت امتحان كنيد، آيا به اوقات نماز اهميّت مى‌دهند؟ در هنگام كار آيا كار را عقب مى‌اندازند يا نماز را؟ بعضى نماز را براى زمان بيكارى مى‌دانند و مى‌گويند: «اَوّلُ الْوَقْتِ رِضْوَانُ اللهِ وَ آخِرُ الْوَقْتِ غُفْرَانُ اللهِ» در حالى‌كه شيعه واقعى به نماز اوّل وقت اهميّت مى‌دهد، بعضى از اهل تسنّن مى‌گويند: مسلمان واقعى ما هستيم، چرا كه اهميّتى كه ما به نماز اوّل وقت مى‌دهيم شيعيان نمى‌دهند.
2. اهميّت به نماز
حضرت على(عليه السلام) در سفارش‌هايش خطاب به مالك‌ اشتر در مورد اهميّت نماز مى‌فرمايد: «إِجْعَلْ أَفْضَلَ أَوْقَاتِكَ لِلصَّلاَةِ»؛ (بهترين اوقاتت را براى نماز قرار بده).
كلمه «محافظة» به اين معناست كه نماز آفات دارد و بايد آن را حفظ كرد. زمانى كه مرحوم امام خمينى(قدس سره) مدرّس حوزه علميّه بودند، در هنگام صحبت و مباحثه علمى وقتى صداى اذان بلند مى‌شد، بلافاصله براى نماز بر مى‌خاستند، بدون اينكه درنگى در انجام واجبات نشان دهند. قانون همين است كه هر كجا هستيم و هر كه هستيم، به نماز اهميّت دهيم؛ به خصوص نماز صبح. امروزه عدّه‌اى هستند كه نماز صبح را با استصحاب و به اميد اين‌كه هنوز خورشيد طلوع نكرده، مى‌خوانند كه اين نماز شيعه نيست!!
3. رازدارى
منظور از محافظت از اسرار، حفظ مقامات اهل بيت(عليهم السلام) است؛ يعنى مقامات آنان را مانند ولايت تكوينى، معجزات، علم غيب و... كه دشمنان باور نمى‌كنند در نزدشان بازگو نكنيم؛ زيرا اين مقامات، جزء اسرار است.
در زمان ما عدّه‌اى از مدّاحان علاوه بر اينكه اسرار را مى‌گويند غلوّ هم مى‌كنند، به خصوص اگر در بين آنان براى جلب نظر عوام مسابقه بيفتد، در اين صورت يكى غلوّ مى‌كند و ديگرى اغلى و اين كار خيلى خطرناك است. مدّاحان، مقام والايى دارند و ائمّه(عليهم السلام) به آنها اهميّت مى‌دادند؛ امّا بايد از اشعار غلوّ آميز پرهيز كنند.
4. چگونگى صرف اموال
مواسات از دو ريشه لغوى است: يكى از مادّه «واسى» و ديگرى از ماده «آسى» كه هر دو به معناى اعانت و كمك كردن است. شيعه را بايد با اموالش امتحان كرد كه چه اندازه ديگران در اموال او سهم دارند. در زمان ما مشكلات زياد است: مشكل بيكارى كه منشأ اصلى بسيارى از مفاسد مانند: اعتياد، سرقت، خودفروشى و ... است؛ مشكل ازدواج جوانان، مشكل مسكن، مشكل هزينه تحصيل دانش‌آموزان كه خانواده‌ها براى تأمين آن با مشكلات مواجه هستند. جامعه ما، جامعه شيعه است، پول‌هاى زيادى در مسائل بيهوده صرف مى‌شود در حالى‌كه عدّه‌اى در هزينه‌هاى اوّليّه زندگى درمانده‌اند.
آری همه ما بايد صفات شيعه را در زندگى روزمرّه مدّ نظر قرار داده و به آنها عمل كنيم نه اينكه صرفاً جايگاه شيعه و پاداش آن را بيان كنيم.(2)