آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

«صبر» يك حالت نفسانى است كه انسان با كمك آن مى تواند در مقابل انواع مشكلات بايستد. اگر ايستادگى در برابر سختی های اطاعت از فرامین الهی باشد آن را «صبر بر طاعت» مي گويند. اگر مقاومت در برابر مشكلات ناشي از هوا و هوس ها و شهوات نفس سركش باشد آن را «صبر بر معصيت» مي گويند و اگر مقاومت در برابر مشكلاتى باشد كه به جهت مصايب و بيماري ها رخ می دهد، به آن «صبر بر مصيبت» گويند. به هر حال جايگاه صبر تا آنجا اهميت دارد كه امام علي(ع) مي فرمايد: «صبر در برابر ايمان، همچون سر است در برابر تن».

«صبر» يك حالت نفسانى است كه انسان با كمك آن مى تواند در مقابل انواع مشكلات بايستد؛ مانند ايستادگى در برابر مشكلاتى كه در راه اطاعت پروردگار است كه در اين صورت آن را «صبر بر طاعت» مى گويند و یا مقاومت در برابر مشكلاتى كه هوا و هوس هاى سركش نفس و شهوات بر مى انگيزد كه در اين صورت آن را «صبر بر معصيت» مى گويند و یا مقاومت در برابر مشكلاتى كه از سوى مصايب و بيماري ها و تنگناهاى زندگى رخ مى دهد كه در اين صورت آن را «صبر بر مصيبت» مى نامند. در واقع اين صفت «صبر» است كه انسان را در طريق تقوا پيش مى برد و به تعبير ديگرى از امير مؤمنان(عليه السلام): «صبر در برابر ايمان، همچون سر است در برابر تن».(1)
در حديث عبرت انگيزى از پيغمبر اكرم(صلى الله عليه وآله) مى خوانيم: «سَيَأْتِي عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ لَايُنَالُ الْمُلْكُ فِيهِ إِلَّا بِالْقَتْلِ وَ التَجَبُّرِ وَ لَا الْغِنَى إِلَّا بِالْغَصْبِ وَ الْبُخْلِ وَ لَا الْمَحَبَّةُ إِلَّا بِاسْتِخْرَاجِ الدِّينِ وَ اتِّبَاعِ الْهَوَى؛ فَمَنْ أَدْرَكَ ذلِكَ الزَّمَانَ وَ صَبَرَ عَلَى الْفَقْرِ وَ هُوَ يَقْدِرُ عَلَى الْغِنَى وَ صَبَرَ عَلَى الْبِغْضَةِ وَ هُوَ يَقْدِرُ عَلَى الْمَحَبَّةِ وَ صَبَرَ عَلَى الذُّلِّ وَ هُوَ يَقْدِرُ عَلَى الْعِزِّ، آتَاهُ اللّهُ ثَوَابَ خَمْسِينَ صِدِّيقاً مِمَّنْ صَدَّقَ بِي»(2)؛ (زمانى فرا مى رسد! كه حكومت جز با ريختن خون بى گناهان و ظلم و ستم، ميسّر نخواهد شد و غنا جز به غصب و بخل حاصل نشود و جلب محبّت مردم جز به خارج شدن از موازين دين و پيروى از هواى نفس فراهم نمى گردد؛ كسى كه آن زمان را درك كند و بر فقر صبر نمايد در حاليكه توانايى بر غنا [از طريق ظلم و گناه] دارد و همچنين بر بغض و كينه مردم صبر كند در حالى كه قادر بر جلب محبّت [از طريق پيروى از هواى نفس] مى باشد و نيز خوارى را تحمّل نمايد، در حالى كه توانايى بر عزّت و قدرت [از طريق حرام] را دارد، خداوند پاداش پنجاه صدّيق از كسانى كه مرا تصديق كردند، به او مى دهد».(3)