آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

«عمل صالح» دائره وسيعى دارد. از برداشتن پوست هندوانه از وسط راه تا شهادت در راه خدا و يارى ستمديده و پوشاندن برهنه و احترام عالِم همه عمل صالح شمرده مي شوند. البته عمل صالحى مفيد است كه با خلوص نيت تحقق يابد؛ چرا که عمل بدون اخلاص مانند گردوى بى مغز است و عمل خالص آن است كه قصد نفع بردن از آن نداشته باشيم؛ بلكه بايد قصد نفع رساندن به غير را در عمل لحاظ كنيم، گرچه عمل بسيار كوچك باشد.

«عمل صالح» دائره وسيعى دارد كه از پوسته هندوانه از بين راه برداشتن براى اينكه انسانى بر زمين نخورد را مى گيرد تا شهادت در راه خدا و يارى ستمديده و پوشاندن برهنه و احترام عالم، البته عمل صالحى مفيد است كه با خلوص نيت تحقق يابد كه خلوص، لُبّ و مغز عمل است، عمل بدون اخلاص مانند گردوى بى مغز است. فكر مى كنى بهشتى براى خود ساختى؛ ولى آنجا كه مى روى مى بينى چيزى آماده نشده است. در روايتى آمده كه خداوند به حضرت موسى(عليه السلام) فرمود: تاكنون عمل خالصى انجام داده اى؟ گفت: آرى نماز خوانده ام، روزه گرفته ام، ذكر گفته ام، فرمود: نمازت، جواز عبور از پل صراط است [يعني وسيله شناختن است كه او مؤمن و معتقد است و از كافرين شناخته مى شود] و روزه سپر از آتش، و ذكر موجب ترفيع درجات در بهشت است. پس همه براى خودت بوده. موسى(عليه السلام) گريست و عرض كرد: خداوندا كارى به من بياموز كه فقط براى تو باشد. خطاب شد: ستمديده اى را يارى كرده اى؟! برهنه اى را پوشانده اى؟ تشنه اى را سيراب نموده اى؟ به عالمى احترام كرده اى؟ اينها اعمال خالص است.(1)
از اين روايت استفاده مى شود، عمل خالص آن است كه قصد نفع بردن از آن نكنيم گرچه خداوند خود نفع مى دهد، بايد قصد نفع رساندن به غير در عمل لحاظ كنيم، گرچه عملى بسيار كوچك باشد. گاهى فردى عملى را انجام مى دهد و ديگرى ضد آن را ولى چون نفع مردم را لحاظ كرده اند، هر دو عمل صالح انجام داده اند. آن داستان معروف است كه كسى در راه ميخى ديد آن را در زمين فرو كرد به گمان اينكه اگر كسى با اسب يا حيوان ديگر عبور كرد، افسار اسب را به اين ميخ ببندد، و لختى بيارمید، ديگرى پس از آن آمد و ميخ را بيرون آورده و به كنارى افكند، و گفت شايد كسى از اينجا عبور كند، و اين ميخ را نبيند پايش به آن بخورد و مجروح گردد، اين دو هر دو عمل صالح انجام داده اند گرچه برخلاف يكديگر كار كرده اند.(2)