آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در اين مسئله بين فقها اختلاف نظر وجود دارد؛ برخی می گویند: يك بار اقرار كافى نيست. شهيد ثانى، صاحب جواهر و ابن ادريس در سرائر معتقد به این دیدگاه هستند. برخی هم معتقدند يك بار اقرار كافى است. این مطلب از كلام صاحب رياض و آية الله خوئى به دست می آید. ولى مشهور آن است كه اقرار بايد دو بار باشد.

در اين كه در اثبات جرم و وجوب تعزیر یک بار اقرار مجرم مکفی است یا نیاز به دو اقرار می باشد؟ در بين فقها اختلاف نظر به شرح زير وجود دارد.
الف) يك بار اقرار كافى نيست؛
1ـ شهيد ثانى مى گويد: «امّا توقفه على الاقرار مرتين فهو المشهور و لم يذكر العلامة فيه خلافاً»(1)؛ (مشهور آن است كه تعزير با دو بار اقرار ثابت مى شود، و علاّمه در اين مسأله نظريّه مخالفى ذكر نكرده است).
2ـ صاحب جواهر مى فرمايد: «كل ما فيه التعزير من حقوق الله سبحانه و تعالى يثبت بشاهدين بلاخلاف و لا اشكال، او الاقرار مرتين على قول»(2)؛ (هر جرمى كه مستوجب تعزير است و از حقوق الله محسوب مى شود، به اتّفاق علما با دو شاهد ثابت می شود ... يا با دو اقرار طبق نظر برخى از فقها).
3ـ ابن ادريس در سرائر معتقد است: «و حكمه يلزم باقرار مرتين او شهادة عدلين»(3)؛ (حكم تعزير با دو بار اقرار، يا شهادت دو عادل لازم الاجرا مى گردد).
ب) يك بار اقرار كافى است؛
1ـ در كتاب رياض مى خوانيم: «و يثبت هذا الفعل بشهادة عدلين او الاقرار مرتين بلاخلاف لما مر فى نظائره، و لو قيل يكفى الاقرار مرة كما عليه الاكثر كان حسناً»(4)؛ (تعزيرات با شهادت دو عادل،يا دو بار اقرار مجرم به اتّفاق علما ثابت مى شود، و اگر گفته شود كه يك بار اقرار نيز كافى است، همان گونه كه اكثر فقها آن را انتخاب كرده اند، نظريّه خوبى است). ابتداى كلام صاحب رياض با انتهاى سخنش تضادّى ندارد؛ زيرا كسى كه معتقد به كفايت يك اقرار باشد، بدون شك دو بار اقرار را نيز كافى مى داند، و اجماع فقها بر كفايت دو بار اقرار است، نه وجوب آن.
2ـ آية الله خوئى مى فرمايد: «الظاهر انه يثبت بالاقرار و لو مرة واحدة»(5)؛ (ظاهراً تعزير با يك بار اقرار ثابت مى گردد).
خلاصه اين كه در مورد اقرار دو نظريّه وجود دارد، ولى مشهور آن است كه بايد دو بار باشد.(6)