آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

طبق نظر برخی از فقها، تفاوتى بين گناهان كبيره و غير كبيره از جهت اصل وجوب تعزير نمى باشد، هر چند بدون شك كسى كه آلوده به گناه كبيره شده، مجازات شديدترى دارد. اما مرحوم «صاحب جواهر» معتقد است كه تعزير فقط در گناهان كبيره جارى است.

گاهی سوال می کنند آيا تعزير اختصاص به گناهان كبيره دارد یا شامل گناهان صغیره هم می شود؟ مرحوم «صاحب جواهر» معتقد است كه تعزير فقط در گناهان كبيره جارى است، ولى بسيارى از فقها آن را مقيّد نكرده اند، همانند «صاحب شرايع» و «ابوالمكارم ابن زهره» كه مى فرمايد: «وَ اعْلَمْ انَّ التَّعْزِير يَجِبُ بِفِعْلِ الْقَبِيحِ وَ الاخلال بِالْوَاجِبِ الَّذِى لَمْ يُرِدِ الشَّارِع بتوظيف حَدَّ عَلَيْهِ، أَوْ ورد بِذَلِكَ فِيهِ وَ لَمْ يَتَكَامَلْ شُرُوط اقامته فَيُعَزَّرُ عَلَى مُقَدِّمَاتِ الزِّنَا وَ اللِّوَاط مِنَ النَّوْمِ فِى ازار وَاحِدٍ وَ الضم وَ التَّقْبِيلِ الى غَيْرِ ذَلِكَ»(1)؛ (انجام هر گناه و ترك هر واجبى كه حدّ شرعى معيّنى ندارد، مستوجب تعزير است. همچنين گناهانى كه حدّ شرعى معيّنى دارد، ولى شرايط اجراى حدّ در آن جمع نمى باشد تعزير دارد، بدين جهت كارهاى مقدّماتى لواط و زنا تعزير دارد).
«حلبى» نيز هم عقيده ابن زهره است. وى در كتاب كافى مى گويد: «وَ يُعَزَّرُ مَنْ أَكَلَ أَوْ شَرِبَ أَوْ بَاعَ أَوِ ابْتَاعَ أَوْ تَعَلَّمَ أَوْ علم أَوْ نَظَر أَوْ سَعَى أَوْ بَطشَ وَ أَصْغَى أَوْ آجَرَ أَوْ أَمر أَوْ نَهَى عَلَى وَجْهِ قَبِيح»(2)؛ (هر كس چيز حرامى بخورد، يا بنوشد، يا بفروشد، يا بخرد، يا فراگيرد، يا تعليم دهد، يا بنگرد، يا تلاش كند، يا منازعه كند، يا گوش فرا دهد، يا اجاره كند، يا دستور دهد، يا نهى كند، و خلاصه هر يك از اين امور را به صورت نامشروع انجام دهد، تعزير مى گردد). عدّه اى ديگر از فقها نيز طبق نظر ابن زهره، حلبى و محقّق فتوا داده اند. طبق نظر اين گروه از فقها، تفاوتى بين گناهان كبيره و غير كبيره از جهت اصل وجوب تعزير نمى باشد، هر چند بدون شك كسى كه آلوده به گناه كبيره شده، مجازات شديدترى دارد.(3)