آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

امام سجاد(ع) در دعای وداع ماه مبارک رمضان می فرماید: «سلام ما بر تو اي ماهي كه آرزوها در آن نزديك شد» و ما فهميديم كه چه بخواهيم و آرزوهاي طولانی و دور و دراز نداشته باشیم. دلیل و حکمت این سخن با توجه به فرمایش ایشان در دعای سحر، روشن می شود، ایشان می فرماید: «خدايا آنها كه تو را نمي ‏شناسند و عبادت نمي كنند، روزي مي‏ دهي». پس حيف است كه تمام حاجتها را در محور مادّه و مادّيات خلاصه كنيم. لذا شایسته است آرزوهاي طولاني دنیوی را کنار گذاشته و تقرب به خداوند و توفیق عبادت را از او بخواهیم.

امام سجاد(علیه السلام) در دعای وداع ماه مبارک رمضان می فرماید: «السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ شَهْرٍ قَرُبَتْ فِيهِ الْآمَالُ، وَ نُشِرَتْ فِيهِ الْأَعْمَال‏»(1)؛ (سلام ما بر تو اي ماهي كه آرزوها در اين ماه نزديك شد) و ما فهميديم كه چه بخواهيم و آرزوهاي طولانی و دور و دراز را از ذهن خود دور کردیم، ماهي كه در آن برآمدن آرزوهاي مشروع نزديك شد.
در دعاي سحر ماه مبارك رمضان نيز از امام سجاد(سلام‏ الله‌ عليه) رسيده است، كه: «خدايا آنها كه تو را نمي ‏شناسند و عبادت نمي كنند، روزي مي‏ دهي» مار و عقربها روزي‏ خور خدا هستند، پس حيف است كه انسان تمام حاجتها را در محور مادّه و مادّيات خلاصه كند. خداوند همه كفّار و منافقين را در عالم، تأمين مي كند، پس آيا صحيح است انسان تلاش و كوشش خود را بر اين صرف كند كه از خدا طبيعت و دنيا بطلبد؟ از اين روست كه امام مي فرمايد: «سلام بر ماهي كه فهميديم در آن از خدا چه بخواهيم. آرزوهاي طولاني نداشته باشيم» بلكه چيزي بخواهيم كه براي ما بماند.
هنگامي كه مسلمانان عازم مهاجرت به مدينه بودند، كفار مكه به آنان اجازه ندادند اموالشان را هم منتقل كنند يا بفروشند. مي گفتند اگر مي‏ خواهيد به مدینه برويد بايد دست خالي سفر كنيد. آنگاه اين آيه نازل شد: «وَ كَأَيِّنْ مِنْ دَابَّةٍ لَا تَحْمِلُ رِزْقَهَا اللَّهُ يَرْزُقُهَا وَ إِيَّاكُمْ»(2)؛ (چه بسا جانداراني كه نمي ‏توانند متحمّل روزي خود شوند. خداست كه آنها و شما را روزي مي دهد).
مسلمين از مكه به مدينه هجرت كردند و گفتند: ما روزي خود را با خود حمل نمي‏ كنيم؛ بالاخره خداي مكه، خداي مدينه هم هست. آن كسي كه ما را در مكه اداره مي كرد، در مدينه هم اداره مي كند. دست خالي به سوي مدينه حركت كرده و «مهاجر» ناميده شدند؛ خدا هم آنان را تأمين كرد. اين چنين نيست كه اگر انسان روح بلند نداشته باشد به او خوش بگذرد و يا اگر روح بلند و عظيم داشت در جهان تلخ ‏كام باشد.
فرمود: ما در اين ماه فهميديم از خدا چه بخواهيم؛ جلو آرزوهايمان را گرفتيم و به عبادت پرداختيم.(3)