پاسخ اجمالی:
حبیب بن ثابت از ابن عباس نقل می کند: این آیه در باره ابو طالب نازل شده است. پاسخ: اولاً: این روایت مرسل است. ثانیا: بر خلاف مضمون آیه حضرت ابوطالب مردم را از پیامبر نهی نمى‌کرد بلکه از آن حضرت دفاع مى نمود. ثالثاً: «ینئون» به معناى دورى است، لکن ابوطالب همواره با پیامبر و در کنار او بود. رابعاً: اگر آیه تنها در مورد ابوطالب بود باید «ینهون» و «ینئون» مفرد می آمد نه جمع. خامساً: برخى از دانشمندان اهل سنت، تصریح کرده‌اند که این آیه درباره مشرکین مکه نازل شده است، نه شخص ابوطالب.
پاسخ تفصیلی:
یکى از آیاتى که دشمنان اهل بیت (علیهم السلام) براى اثبات کفر جناب ابوطالب (علیه السّلام) به آن استدلال کرده‌اند، آیه شریفه 26 سوره انعام است که خداوند مى‌فرماید:
«وَ هُمْ یَنْهَوْنَ عَنْهُ وَ یَنْأَوْنَ عَنْهُ وَ إِنْ یُهْلِکُون َ إِلَّا أَنْفُسَهُمْ وَ مَا یَشْعُرُونَ»؛
(آنها دیگران را از آن باز مى دارند و خود نیز از آن دورى مى کنند آنها جز خود را هلاک نمى کنند، ولى نمى فهمند!).
ابن اسحاق در سیره خود، طبرى و ابن أبى حاتم در تفسیرشان و... مى نویسند:
«عن حبیب بن أبی ثابت، قال: حدثنی من سمع ابن عباس یقول فی قوله تعالى «وهم ینهون عنه وینأون عنه» نزلت فی أبی طالب کان ینهی عن أذى محمد و ینئا عما یجیء به أن یتبعه»؛
(حبیب بن ثابت مى‌گوید: شنیدم از کسى که از ابن عباس شنیده بود که او در باره آیه «و هم ینهون عنه...»: مى‌گفت: این آیه در باره ابو طالب نازل شده است که او به مردم اجازه نمى‌داد محمد (صلی الله علیه و آله) را اذیت کنند؛ و خود نیز از پیروى کردن از او دورى مى‌کرد).(1)
در جواب از استدلال به این روایت تذکر چند نکته ضرورى است:
اولاً: روایتى که ابن اسحاق و طبرى و... به آن استدلال کردند، از نظر سندى مشکل دارد؛ زیرا این روایت مرسل است، «حدثنی من سمع ابن عباس»؛ (کسى که از ابن عباس شنیده بود، براى من نقل کرد) و مشخص نیست که این شخص چه کسى است.
ثانیا: معناى آیه این نیست که برخى از او دفاع و نیز از او دورى مى کردند؛ بلکه مى‌گوید: آنها مردم را از پیروى او منع مى کردند و خود نیز دورى مى نمودند؛ در حالى که حضرت ابوطالب هرگز مردم را از پیامبر دور نمى‌کرد و در عین حال از آن حضرت دفاع مى نمود و بین تشویق مردم به دورى از پیامبر تا دفاع از آن حضرت معنای کاملاً متفاوت وجود دارد .
ثالثاً: دلیل دیگر در رد این تفسیر غلط این است که «ینئون» به معناى دورى است؛ در حالى که ابوطالب همواره با پیامبر و در کنار او بود و از او دورى نمى نمود.
رابعاً: طبق این روایت این آیه تنها در مورد ابوطالب است؛ با اینکه «ینهون» و «ینئون» جمع است و مفرد نیست. اگر این آیه تنها در باره ابوطالب نازل شده بود باید به این صورت مى‌آمد: «و هو ینهی و ینأی عنه».
بنابراین این آیه در مورد کفار و مشرکینى است که هم از آن دورى مى نمودند و هم دیگران را از پیروى از آن حضرت باز مى‌داشتند نه در باره ابوطالب (علیه السلام).
خامساً: برخى از دانشمندان اهل سنت، تصریح کرده‌اند که این آیه درباره مشرکین مکه نازل شده است، نه شخص ابوطالب؛ چنانکه طبرى نیز این قول را همراه با ذکر مستندات نقل مى‌کند:
«اختلف أهل التأویل فی تأویل قوله: «وَ هُمْ یَنْهَوْنَ عَنْهُ وَ یَنْأَوْنَ عَنْهُ» فقال بعضهم: معناه: هؤلاء المشرکون المکذّبون بآیات اللّه، ینهون الناس عن اتّباع محمد (صلی الله علیه و آله) والقبول منه، و ینأون عنه: یتباعدون عنه؛
(علماى تفسیر در باره این آیه دچار اختلاف شده‌اند، برخى گفته اند که مراد از آن، مشرکینى است که آیات قرآن را تکذیب می کردند، و مردم را از پیروى محمد (صلی الله علیه و آله) بازمى داشتند و خود نیز از او دورى مى کردند).(2)
ثعلبى در تفسیر خود مى نویسد: «فأنزل الله تعالى «و هم ینهون عنه و ینؤن عنه» أی یمنعون الناس عن أذى النبی (صلى الله علیه و سلم) و یناؤن عنه أی یبتعدون عما جاء له من الهدی فلا یصدقونه و هذا قول القاسم بن محمد و عطاء ابن دینار و إحدى الروایتین عن ابن عباس و عن محمد بن الحنفیة و السدی و الضحاک قالوا: نزلت فی جملة کفار مکة یعنی و هم ینهون الناس عن اتباع محمد و الإیمان به و یتباعدون بأنفسهم عنه»؛
(این آیه به این معنا است که: آنها مردم را از اذیت رسول خدا (صلى الله علیه و سلم) منع مى کردند و خود نیز از آن حضرت دورى مى کردند. یعنى از آن چه رسول خدا براى هدایت آنها آورده بود، دروى مى کردند و آن را تصدیق نمى نمودند. این قول قاسم بن محمد و عطاء بن دینار و یکى از روایاتى است که از ابن عباس نقل شده است. و از محمد بن حنیفه، سدى و ضحاک نقل شده است که گفته‌اند: این آیه در باره همه کافران نازل شده است؛ یعنى آنها مردم را از پیروى کردن محمد (ص) و ایمان به او منع مى‌کردند و خود نیز از آن دورى مى‌جستند).(3).
بنابراین از استدلالات فوق به روشنی استفاده می شود، آیه هیچ ارتباطی با ابوطالب ندارد، بلکه مربوط به مشرکان مکه است.(4)
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.