آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

اولا: این ادعا با نظر داشمندانی که فقط شان نزول آیات 51 و 52 را درباره عباده دانسته اند رد می شود و آیات بعد درباره موضوعاتی همچون ارتداد و ولایت هستند که ارتباطی به عباده ندارند. ثانیا روایات بیان کننده شان نزول آیه ولایت متعدد و متفاوت است و نمی توان با اتکا به روایات نقل شده توسط تابعینی که خود شاهد ماجرا نبوده اند از روایات متواتری که شان نزول این آیات را حضرت علی می دانند، گذشت.

ابن کثیر مدعى شده که تمام آیات 51 تا 56 سوره مائده درباره عبادة بن صامت است و بر این مدعاى خود به برخى از روایات تمسّک کرده است.
ماجراى «عبادة بن صامت» که ابن کثیر و دیگران نقل کرده اند به این شرح است: «چون رسول خدا(صلى الله علیه وآله) با یهودیان بنى قینقاع جنگید... عبادة بن صامت که یکى از بنى عوف بن خزرج و هم پیمان آنان بود... به نزد رسول خدا(صلى الله علیه وآله) شتافت و عرض کرد: اى رسول خدا! به خدا و رسولش پناه برده، از پیمان با آنان بیزارى مى جویم و ولایت خدا و رسول و مؤمنان را مى پذیرم و از هم پیمانى با کفّار و ولایت آنان بیزارم. در این هنگام آیات «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا الْیَهُودَ وَالنَّصارى أَوْلِیاءَ...» نازل شد.(1)
در پاسخ به این ادعا مى گوییم:
اوّلا: هیچ کس از دانشمندانى که شأن نزول آیات را نگاشته اند، آیات ولایت (آیات 55 و 56) را درباره «عبادة بن صامت» نقل نکرده اند، بلکه تنها آیات 51 و 52 را درباره وى مى دانند.(2) و وجود آیه درباره ارتداد از دین: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللهُ بِقَوْم...»(3) در بین آیات 52 و 53 و آیات ولایت (آیات 55 و 56) نیز گواه همین مطلب است، چون داستان عبادة بن صامت با مسأله ارتداد ارتباطى ندارد.
ثانیاً: در شأن نزول آیات ولایت درباره «عبادة بن صامت» روایات متعارض رسیده است، و با نقل از افرادى مانند: زهرى، سدى، عبادة بن ولید، که از تابعین هستند و خود شاهد ماجرا نبوده اند، نمى توان مطلب را ثابت نمود. بنابر این، تمسّک ابن کثیر به برخى روایات متعارض وجهى ندارد، و نمى توان از آن همه روایات متواتر که در شأن نزول آیات 55 و 56 درباره امام على(علیه السلام)است چشم پوشید(4).(5)