آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

بسیاری از علماى اهل سنت حدیث ثقلین را تصحیح کرده اند. سندى محدّث، در شرح روایت مسلم مى گوید: پیامبر(ص) از قرآن و اهل بیت(ع) به ثقلین که به معنی شیء با ارزش است، تعبیر مى کند... و اوصاف قرآن در مورد اهل بیت(ع) صادق است. تفتازانى مى گوید: از حدیث به خوبى استفاده مى شود که اهل بیت بر تمام مردم برترى دارند. شوکانى نیز در ردّ کسانى که معتقدند آل پیامبر(ص) همه امّتند، مى گوید: از حدیث ثقلین خلاف آن استفاده مى شود؛ زیرا اگر مقصود تمام امّت باشد لازم مى آید که مردم به خود تمسک کنند که قطعاً باطل است.

حدیث ثقلین از احادیث مشهور و مورد قبول شیعه و سنی است که در آن سفارش به قرآن و عترت شده و به همین خاطر برخی دشمنان اهل بیت در صدد تضعیف آن بر آمده اند، اما بسیاری از علماى اهل سنت آن را تصحیح کرده و در صَدد تبیین معناى آن بر آمده اند، از جمله:
الف) سندى از بزرگان محدّثان اهل سنت، در شرح روایت مسلم مى گوید: «در این حدیث، پیامبر(صلى الله علیه وآله) از قرآن و اهل بیت(علیهم السلام) به «ثقلین» تعبیر مى کند. «ثقل» شىء نفیسى است که باید حفظ شود، واضح است که اهل بیت، افراد نفیس و ارزشمندى اند که باید حفظ شوند؛ همان گونه که کتاب خدا این چنین است؛ زیرا پیامبر(صلى الله علیه وآله) بین آن دو جمع کرده است و ما مى دانیم که عمده این اوصاف براى قرآن به افاده علوم الهى و احکام شرعى باز مى گردد. و همین اوصاف در مورد اهل بیت(علیهم السلام) نیز به دلیل مرجعیتشان در علوم الهى و احکام شرعى موجود است. و مؤیّد آن، این است که پیامبر(صلى الله علیه وآله) مردم را در ابتدا از رسیدن مرگش آگاه مى کند و بعد مى فرماید: «من در میان شما دو چیز گران بها مى گذارم». از اینجا استفاده مى شود که پیامبر بر کتاب و عترت به عنوان خلیفه و جانشین خود در معارف الهى و احکام شرعى وصیت کرده است». سپس مى گوید: «این، آن معنایى است که از ظاهر حدیث استفاده مى شود، لکن با مراجعه به روایات دیگر پى مى بریم که آن روایات همین معنا را تأیید مى کند؛ زیرا در آن ها به طور صریح امر به تمسک به کتاب و عترت شده است، خصوصاً در حدیثى که احمد بن حنبل نقل کرده، عین عبارات مسلم آمده است، ولى با اضافه ذیلى در آن به تمسکِ عترت امر شده است...».(1)
ب) تفتازانى بعد از نقل حدیث مى گوید: «از این حدیث به خوبى استفاده مى شود که اهل بیت بر تمام مردم ـ چه عالم و چه غیرعالم ـ برترى دارند... آیا نمى بینى که چگونه پیامبر(صلى الله علیه وآله) آنان را به کتاب خداوند متعال مقرون ساخته، در این که تمسک به آن دو، انسان را از ضلالت نجات خواهد داد. تمسک به کتاب به این معنا است که به آنچه از علم و هدایت در آن است، اخذ کرده و به آن عمل نماییم. همچنین است عترت...».(2)
ج) شوکانى نیز در ردّ کسانى که معتقدند آل پیامبر(صلى الله علیه وآله) همه امّتند، مى گوید: «از حدیث ثقلین ـ که در صحیح مسلم و دیگر کتاب ها آمده ـ خلاف این مطلب استفاده مى شود؛ زیرا اگر مقصود از آن تمام امّت باشد لازم مى آید که مردم به خود تمسک کنند که این معنا قطعاً باطل است».(3)، (4)