آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

حسّاس ترین عمل حیاتى گیاهان یعنى عملِ لقاح به کمک حشرات انجام مى گیرد؛ دانشمندان می گویند: گیاهان و گل ها در نیمه دوم دوران دوم زمین شناسى به وجود آمده اند و عجیب این که در همین دوران، حشرات نیز پیدا شدند و این دو همیشه در طول تاریخ پرماجراى آفرینش به صورت دو دوست صمیمى و باوفا زندگى کرده و مکمل وجود یکدیگر بوده اند. آیا کسی مى تواند باور کند که این هماهنگی و همزیستی ها بدون نقشه و طرح قبلى صورت گرفته؟ و قوانین بى شعور طبیعى خود به خود این صحنه هاى حیرت انگیز را به وجود آورده است؟

 در یک روز از روزهاى بهار که هوا کم کم رو به گرمى مى رود سرى به باغ ها و مزارع سرسبز و زیبا بزنید; دسته هاى زیادى از حشرات کوچک، زنبوران عسل، مگس هاى طلائى، پروانه ها، و پشه هاى ریز را مى بینید که آهسته و بدون سر و صدا به هر طرف مى دوند; از روى این گل برخاسته به سراغ دیگرى مى روند و از این شاخه به شاخه دیگر پرواز مى نمایند.
چنان گرم فعالیت و کارند، که گویا نیروى مرموزى مانند یک کارفرماىِ جدّى بالاى سر آنها ایستاده و مرتباً به آنها فرمان مى دهد; بال ها و پاهاى آنها که آغشته به گرد زردرنگ گلهاست قیافه کارگرانى که لباس کار مى پوشند و با علاقه و جدّیّت در کارگاه خود مشغول به کارند; به آنها داده است.
راستى هم مأموریت و کار مهمّى دارند، این مأموریت به قدرى بزرگ است که پروفسور رلئون برتن در این باره مى گوید:
«کمتر کسى مى داند که بى وجود حشرات سبدهاى ما از میوه خالى خواهد ماند»...
و ما این جمله را به گفته او اضافه مى کنیم که: «براى سال هاى بعد باغ ها و مزارع ما آن طراوت و سرسبزى و خرّمى را به کلّى از دست خواهد داد» بنابراین حشرات در واقع پرورش دهندگان میوه ها و تهیه کنندگان بذر گل ها هستند.
حتماً مى پرسید چرا؟ براى این که حسّاس ترین عمل حیاتى گیاهان یعنى عملِ لقاح به کمک آنها انجام مى گیرد، لابد این نکته را تا کنون شنیده اید که گل ها مانند بسیارى از حیوانات داراى دو قسمت نر و ماده هستند که تا تلقیح و پیوند میان آنها صورت نگیرد; تخم و دانه و به دنبال آن میوه به دست نخواهد آمد.
ولى هیچ فکر کرده اید که قسمت هاى مختلف گیاه که حس و حرکتى ندارد چگونه به سوى هم جذب مى شوند و چگونه گرده هاى نر که در حکم نطفه مرد (اسپرماتوزوئید) هستند با تخمک ها که حکم نطفه ماده (اوول) را دارند ترکیب مى گردند و مقدّمات ازدواج میان آنها فراهم مى شود؟
این کار در بسیارى از موارد به عهده حشرات واگذار شده و در مواردى هم به عهده بادها.
ولى این موضوع به همین سادگى که ما خیال مى کنیم نیست و این ازدواج مبارک و میمون و پربرکت که به خواستگارىِ حشرات صورت مى گیرد; تاریخچه و تشریفات و ماجراى طولانى و شگفت انگیزى دارد که یک فراز آن را در این جا از نظر شما مى گذرانیم:
دانشمندان علوم طبیعى پس از مطالعاتى به این نتیجه رسیده اند که گیاهان و گل ها در نیمه دوم دوران دوم زمین شناسى به وجود آمده اند، و عجب این که در همین دوران، حشرات نیز پیدا شدند و این دو، همیشه در طول تاریخ پرماجراى آفرینش، به صورت دو دوست صمیمى و باوفا زندگى کرده و مکمل وجود یکدیگر بوده اند.
گل ها براى جلب محبّت و شیرین کردن کام دوستان همیشگى، نوش یعنى شیرینى بسیار خوش طعمى در بن خود ذخیره کرده اند و هنگامى که حشرات براى جابه جا کردن گرده هاى نر و فراهم آوردن مقدمات لقاح و بارورى قدم رنجه کرده و به درون گل وارد مى شوند! این شیرینى را به رایگان در اختیار آنها مى گذارند، این قند مخصوص و پر ارزش به قدرى در ذائقه حشرات خوش طعم است که آنها را بى اختیار به سوى خود مى کشاند.
عدّه اى از گیاه شناسان معتقدند که رنگ زیبا و عطر مطبوع گل ها نیز نقش مهمّى در جلب حشرات بسوى گل ها دارند; آزمایش هاى مختلفى که روى زنبوران عسل به عمل آمده ثابت مى کند که آنها رنگ ها را تشخیص مى دهند و بوى گل ها را درک مى کنند.
در واقع این گل ها هستند که خود را براى حشرات مى آرایند و خوشبو مى کنند، به طورى که پروانه هاى با ذوق و زنبوران عسل خوش سلیقه را، به سوى خود مى کشانند، آنها هم با آغوش باز این دعوت را پذیرفته و به زودى مقدّمات کار را فراهم ساخته و شیرینى آن را هم مى خورند. و همین شیرینى و قند مخصوص است که عالى ترین غذاى حشرات محسوب مى شود و هنگامى که روى هم انباشته شد، عسل را تشکیل مى دهد، زیرا حشرات موقعى که به سراغ گل ها مى آیند مقدارى از این شیرینى را مى خورند و مقدار بیشترى را مانندِ مهمان هاىِ پررو! همراه خود برده در لانه خود ذخیره مى کنند، این پیمان محبّت و دوستى که بر اساسِ منافع متقابل قرار دارد همواره بین گل ها و حشرات بوده و خواهد بود.
هنگامى که انسان این نکات شگفت انگیز را در زندگى حشرات و گل ها مطالعه مى کند; بى اختیار از خود مى پرسد: این پیمان محبّت و دوستى را چه کسى میان گل ها و حشرات بسته؟
این شیرینى مخصوص و نوش خوش طعم را که به گل ها داده؟ این رنگ جالب و زیبا و این عطر مطبوع را چه کسى به گل ها بخشیده که حشرات را به سوى خود دعوت کند؟
این پاها و اندام ظریف حشرات، پروانه ها، زنبورهاى عسل، زنبوران طلائى را که به آنها داده تا براى نقل و انتقال گرده گل ها مجهز و آماده باشند؟
چرا زنبوران مدتى رو به سوى یک نوع گل خاصى مى نهند و چرا تاریخ حیات و زندگى گل ها و حشرات در جهان آفرینش با هم آغاز مى گردد؟
آیا هیچ کس - هر قدر هم لجوج باشد، مى تواند باور کند که این همه جریان ها بدون نقشه و طرح قبلى صورت گرفته؟ و قوانین بى شعور طبیعى خود به خود این صحنه هاى حیرت انگیز را به وجود آورده است؟ نه هرگز...
قرآن مجید مى گوید: «وَ أَوْحى رَبُّکَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِی مِنَ الْجِبالِ بُیُوتاً وَ مِنَ الشَّجَرِ وَ مِمّا یَعْرِشُونَ * ثُمَّ کُلِی مِنْ کُلِّ الثَّمَراتِ فَاسْلُکِی سُبُلَ رَبِّکِ ذُلُلاً»(1)
(پروردگار تو به زنبور عسل الهام داد که در کوه ها و درختان و داربست ها خانه اختیار کن، سپس از تمام گل ها بنوش، و در راهى که پروردگارت تعیین کرده با آرامى گام بردار).(2)