آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

امام علی(ع) «ملخ» را از مأموران عذاب الهی دانسته که با لشگری قدرتمند به باغ ها و زراعت ها حمله می کنند و می توانند خوف و رجاء را تقویت نمایند، ايشان در ارتباط با شگفتی های آفرینش ملخ می فرماید: «خداوند دو چشم سرخ، گوش پنهان و دهان متناسب و دو دندان به او بخشیده است، كشاورزان براى زراعت خود از آنها مى ترسند؛ ولى هرگز قادر بر دفع آنها نيستند، حتى اگر همه دست به دست هم دهند. ملخ نيرومندانه پيش مى آيد و با جست و خيز خود وارد كشتزارها مي شود و آنچه را ميل دارد مي خورد، اينها همه در حالى است كه تمام پيكرش به اندازه يك انگشت باريك نيست».

حشرات را مى توان بر سه گونه تقسيم كرد: گروهى از آنها خدمتگزار انسان ها هستند مانند «زنبور عسل» كه شهد گل ها را براى ما جمع آورى مى كند و عموم زنبورها كه گردهاى گل را جابه جا كرده و آنها را بارور مى كنند و ميوه هاى درختان را پربركت مى سازند. بخش ديگرى از حشرات بى آزارند كه (در ظاهر) نه خدمتى دارند و نه زحمت و دردسرى، و گروه سومى هستند كه جزء آفات و بلاها محسوب مى شوند؛ مانند «ملخ».
امام علي(عليه السلام) در بخشى از خطبه 185 «نهج البلاغه» درباره حشره اى سخن مى گويد كه از مأموران عذاب الهى است و مى تواند لشكرى فراهم كند و به باغ ها و زراعت ها چنان حمله ور شود كه هيچ قدرت و لشكرى نتواند با آن مقابله كند و به اين ترتيب خداوند قدرت نمايى خود را در تمام جهات آشكار مى سازد و خوف و رجاء را در انسان ها تقويت كرده، مى فرمايد: (و اگر بخواهى درباره ملخ گفتگو كن كه خداوند براى او دو چشم سرخ رنگ و دو حدقه همچون دو قرص ماه آفريده و گوش پنهان و دهان مرتب و متناسب به او بخشيده است)؛ «وَ إِنْ شِئْتَ قُلْتَ فِي الْجَرَادَةِ(1)، إِذْ خَلَقَ لَهَا عَيْنَيْنِ حَمْرَاوَيْنِ، وَ أَسْرَجَ لَهَا حَدَقَتَيْنِ قَمْرَاوَيْنِ(2)، وَ جَعَلَ لَهَا السَّمْعَ الْخَفِيَّ، وَ فَتَحَ لَهَا الْفَمَ السَّوِيَّ(3)». در ادامه سخن مى افزايد: (خداوند براى او حس قوى و دو دندان كه با آنها [ساقه و شاخه گياهان و برگ هاى درختان را] مى چيند و دو وسيله همچون دو داس كه با آنها اشياى مورد نظر را مى گيرد)؛ «وَ جَعَلَ لَهَا الْحِسَّ الْقَوِيَّ، وَ نَابَيْنِ(4) بِهِمَا تَقْرِضُ، وَ مِنْجَلَيْنِ(5) بِهِمَا تَقْبِضُ».
بعضى از دانشمندان مى گويند: ملخ موجود عجيبى است كه در هر بخشى از اعضاى خود شبيه يكى از حيوانات است و به تعبير ديگر با اينكه ظاهراً حيوان ضعيفى است ده شباهت به ده حيوان نيرومند دارد: صورتش همچون صورت اسب، چشمانش مانند چشمان فيل، گردنش همانند گردن گاو، شاخك هايش همچون شاخ هاى گوزن، سينه اش همچون سينه شير، شكمش همچون شكم عقرب، بال هايش همانند بال هاى عقاب، ران هايش همچون ران هاى شتر، پاهايش مانند پاهاى شترمرغ و دم او مانند دم مار است و امام(عليه السلام) در بيان بالا به هفت ويژگى شگفت آور او اشاره فرموده؛ چشم ها، حدقه ها، گوش پنهان، دهان مخصوص، احساس قوى، دندان هاى نيرومند و دو عضو شبيه دو داس در دو طرف دهان.
سپس امام(عليه السلام) به خطرات عظيم اين حشره ظاهراً ضعيف پرداخته، مى افزايد: (كشاورزان براى زراعت خود از آنها مى ترسند؛ ولى هرگز قادر بر دفع آنها نيستند، حتى اگر همه دست به دست هم دهند. ملخ آنچنان نيرومندانه پيش مى آيد تا با جست و خيز خود در كشتزارها وارد شود و آنچه را ميل دارد بخورد [و هر زمان مايل بود ـ و احتمالا پس از نابودى كشتزارها ـ آنجا را ترك گويد] اينها همه در حالى است كه تمام پيكر او به اندازه يك انگشت باريك نيست)؛ «يَرْهَبُهَا الزُّرَّاعُ فِي زَرْعِهِمْ، وَ لَا يَسْتَطِيعُونَ ذَبَّهَا، وَ لَوْ أَجْلَبُوا بِجَمْعِهِمْ، حَتَّى تَرِدَ الْحَرْثَ فِي نَزَوَاتِهَا(6)، وَ تَقْضِي مِنْهُ شَهَوَاتِهَا، وَ خَلْقُهَا كُلُّهُ لَا يُكَوِّنُ إِصْبَعاً مُسْتَدِقَّةً(7)».
راستى عجيب است هرگاه فرماندهان بزرگ تاريخ، لشكر خود را براى مبارزه با اين حشره كوچك بسيج كنند قادر بر دفع آن نيستند؛ دسته هاى ملخ ها همچون قطعات بزرگ ابر در آسمان ظاهر مى شوند و ناگهان بر باغ ها و زراعت هاى وسيع فرود مى آيند و در مدّت كوتاهى ساقه هاى گياهان و شاخه ها و برگ ها را مى خورند و بيابانى خشك يا درختانى عريان از هرگونه برگ و ميوه از خود به يادگار مى گذارند.
حتى امروز كه با هواپيماى سمپاشى و وسايل ديگر به مبارزه با آنها بر مى خيزند تنها در بعضى از موارد ممكن است توفيقى نصيبشان شود، اگر حمله ملخ ها شديد باشد وسايل امروز نيز قادر به مبارزه با آنها نيست.(8)