آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

قرآن تجسم اعمال در قیامت را یکی از بخش های مهم پاداش و کیفر دانسته و می فرماید: «اموال نامشروع یتیمان به صورت شعله هاى آتش ما را فرو می گیرد». هم چنین می فرماید: «ایمان به صورت نور و روشنایى اطراف ما را روشن مى کند»، و ...  . علم و دانش امروز مى گوید چیزى در جهان نابود نمى شود؛ ماده و انرژى دائماً تغییر شکل و صورت مى دهد، بى آن که هرگز از بین برود. افعال و اعمال ما نیز به حکم این قانون به طور جاودانى مى مانند، هر چند شکل آنها عوض شود.

از آیات بسیارى از قرآن استفاده مى شود که در رستاخیز اعمال ما زنده مى شود، و در صورت هاى مختلفى با ما خواهد بود و یکى از بخش هاى مهم پاداش و کیفر همین تجسّم اعمال است.
ظلم و بیدادگرى به شکل ابرى سیاه و ظلمانى اطراف ما را فرا خواهد گرفت، چنان که در حدیثى از پیامبر(صلى الله علیه وآله):
«ایّاکم و الظلم فانّ الظلم عندالله هو الظلمات یوم القیامة».(1)
«اموال نامشروع یتیمان به صورت شعله هاى آتش ما را فرو مى گیرد(2)».
«و ایمان به صورت نور و روشنایى اطراف ما را روشن مى کند(3)».
«رباخوارانى که با عمل زشت و ننگین خود تعادل اقتصادى جامعه را برهم زده بودند همچون بیماران مصروعى خواهند بود که به هنگام برخاستن قادر به حفظ تعادل خود نیستند گاهى زمین مى خورند و گاه بر مى خیزند».(4)
«اموالى که محتکران و بخیلان ثروت اندوز روى هم گذاردند و حقوق محرومان از آن نپرداختند طوق سنگینى بر گردن آنها مى شود، به گونه اى که قدرت بر حرکت نخواهند داشت».(5) و همچنین سایر اعمال هر کدام به صورت مناسبى مجسّم مى گردد.
مى دانیم علم و دانش امروز مى گوید چیزى در جهان نابود نمى شود ماده و انرژى دائماً تغییر شکل و صورت مى دهد. بى آن که هرگز از بین برود، افعال و اعمال ما که از این دو خارج نیستند به حکم این قانون به طور جاودانى مى مانند، هر چند شکل آنها عوض شود.
قرآن مجید در عبارت کوتاه و تکان دهنده اى درباره قیامت مى گوید: «و وجدوا ما عملوا حاضراً»(6)؛ (مردم اعمال خود را در آنجا حاضر مى بینند).
و در واقع هر چه مى کشند از دست اعمال خود مى کشند و لذا بلافاصله در ذیل همان آیه مى افزاید: «ولا یظلم ربک احدا»؛ (خداى تو به هیچ کس ظلم و ستم نمى کند).
در جاى دیگر قرآن درباره روز قیامت مى خوانیم «یومئذ یصدر الناس اشتاتاً لیروا اعمالهم»(7); (مردم در آن روز گروه گروه محشور مى شوند تا اعمالشان به آنها نشان داده شود).
«فمن یعمل مثقال ذرة خیراً یره و من یعمل مثقال ذرة شراً یره» ؛ (هر کس به اندازه سنگینى ذره اى کار نیک انجام داده آن را خواهد دید و هر کس به اندازه سنگینى ذره اى کار بد انجام داده او نیز آن را مشاهده خواهد کرد).(8) دقّت کنید که مى گوید خود آن اعمال را خواهد دید.
توجّه به این حقیقت که اعمال ما از کوچک و بزرگ، نیک و بد، در این جهان ثابت و محفوظ مى ماند و از بین نمى رود و در رستاخیز همه جا با ما خواهد بود مى تواند هشدار به همگان باشد، تا در برابر زشتى ها و بدى ها محتاط و سخت گیر باشیم و نسبت به نیکى ها علاقه مند و وفادار.
عجیب این که امروز نیز دستگاه هایى اختراع شده که مى تواند گوشه اى از این مسئله را در همین دنیا براى ما مجسّم کند:
یکى از دانشمندان مى نویسد: «امروز توانسته اند امواج صوتى کوزه گران مصرى 2000 سال پیش را منعکس کنند، به طورى که قابل شنیدن باشد، زیرا در موزه هاى مصر کوزه هاى از 2000 سال قبل باقى مانده که به هنگام ساختن آنها با چرخ هاى مخصوص و به وسیله دست ها امواج صوتى کارگران در بدنه کوزه ها نقش بسته و امروز توانسته اند آن امواج را از نو زنده کنند به طورى که ما با گوش خود آن را بشنویم»!(9)
به هر حال بسیارى از سؤالاتى که در مورد مسئله معاد و جاویدانگى پاداش نیکوکاران و کیفر بد کاران در قرآن مجید آمده است با توجه به همین «تجسم اعمال» و با توجه به اینکه هر عمل خوب و بدى در روح و جان ما اثر مى گذارد و آن اثر همیشه با ما خواهد بود، پاسخ گفته مى شود.(10)