آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

بى شک شورا یکى از تعلیمات اساسى اسلام است. قرآن علاوه بر این که انجام کارها با مشورت را یکى از نشانه هاى اصلى اهل ایمان مى شمرد و آن را در ردیف نماز و زکات ـ که از ارکان اسلام است ـ قرار مى دهد. به پیامبر(ص) نیز با صراحت دستور مى دهد که با مؤمنان در امور مهم مشورت کند؛ با این که مى دانیم آن حضرت علاوه بر ارتباط مستقیم با عالم وحى از نظر عقلانى مافوق افراد بشر بود.

بى شک شورا یکى از تعلیمات اساسى اسلام است که در قرآن مجید و روایات بازتاب گسترده اى دارد. قرآن علاوه بر این که انجام کارها با مشورت را یکى از نشانه هاى اصلى اهل ایمان مى شمرد و آن را در ردیف نماز و زکات ـ که از ارکان اسلام است ـ قرار مى دهد، مى فرماید: «وَ الَّذینَ اسْتَجابُوا لِرَبِّهِمْ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ أَمْرُهُمْ شُورى بَیْنَهُمْ وَ مِمّا رَزَقْناهُمْ یُنْفِقُونَ»؛ (کسانى که دعوت پروردگارشان را پذیرفتند و نماز را برپا داشته و کارهایشان به طریق مشورت، در میان آنها صورت مى گیرد و از آنچه به آنها روزى داده ایم انفاق مى کنند).(1)
خداوند به پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله وسلم) نیز با صراحت دستور مى دهد که با مؤمنان در امور مهم مشورت کند، با این که مى دانیم آن حضرت علاوه بر ارتباط مستقیم با عالم وحى از نظر عقلانى مافوق افراد بشر بود و با این حال مى فرماید: «وَ شاوِرْهُمْ فِى الاَْمْرِ».(2)
در مسأله مشورت، مهم انتخاب مشاورى است که داراى صفات ویژه اى باشد همانطور که در خطبه35 نهج البلاغه به آن اشاره شده است و آن این که خیرخواه و مهربان و آگاه و پرتجربه باشد. «اَلنّاصِحِ الشَّفیقِ الْعالِمِ الْمُجَرِّبِ». و به یقین مخالفت با رأى چنین کسى نتیجه اى جز حسرت و ندامت نخواهد داشت.
چنان که متمردان لجوج در صفیین با نظر امیرالمومنین(علیه السلام) به مخالفت پرداختند و چیزی جز حسرت و ندامت عائدشان نشد. ولى به هر حال امام (علیه السلام) نظر خیرخواهانه خود را به عنوان رأى ناصح شفیق و عالم مجرّب در اختیار آنان گذارد، ولى افسوس و صد افسوس که آنها نه تنها پذیرا نشدند، بلکه با امام (علیه السلام) به مبارزه برخاستند و او را تهدید به قتل کردند و نتیجه آن، همان رسوایى تاریخى و ندامت شدید و غیر قابل جبران بود. و این خیره سرى راه را براى حکومت جائران در آن منطقه تا قرنها هموار ساخت.(3)