پاسخ اجمالی:
امام علی(ع) در نهج البلاغه مى فرماید: «بدانید! فرمان کوچ، براى شما صادر شده و به زاد و توشه [این راه پرخطر] راهنمایى شده اید». در واقع فرمان کوچ، همان قانون فرسودگى و مرگ است که حاکم بر زندگى همه انسانها است، کودکان رو به جوانى مى روند و جوانان رو به سوى کهولت و سرانجام مرگ است. این قانونى تخلّف ناپذیر است. سپس مى فرماید: «حال که چنین است، در این دنیا، از این دنیا، زاد و توشه اى برگیرید که فردا بتوانید خود را با آن حفظ کنید». در واقع این دستور تمام انبیاى الهى از سوى خدا آوردند.
پاسخ تفصیلی:
امام علی(علیه السلام) در خطبه28 نهج البلاغه به مطلب مهمى اشاره مى کند که همه انسانها در آن شریکند و بخواهند یا نخواهند، باید به آن تن در دهند؛ مى فرماید: (بدانید! فرمان کوچ، براى شما صادر شده و به زاد و توشه [این راه پرخطر] راهنمایى شده اید) ؛«أَلاَ وَ إِنَّکُمْ قَدْ أُمِرْتُمْ بِالظَّعْنِ(1)وَدُلِلْتُمْ عَلَى الزَّادِ».
فرمان کوچ، همان قانون فرسودگى و مرگ است که حاکم بر زندگى همه انسانها است، کودکان رو به جوانى مى روند و جوانان رو به سوى کهولت و سرانجام، پیرى و فرسودگى و در پایان مرگ است. این قانونى است تخلّف ناپذیر و بدون استثنا و قانونى است که احدى هر قدر قوى و نیرومند و هوشیار و آگاه باشد، قدرت مخالفت با آن را نخواهد داشت. این مسیرى است که دستِ قدرتِ آفریدگار به منظور تکامل انسانها براى آنان ترسیم کرده است.
امّا در مورد دستور به زاد و توشه، تمام انبیاى الهى بدون استثنا این دستور را از سوى خدا با خود آوردند که اى انسانها، راهى پرنشیب و فراز و پرخوف و خطر در پیش دارید؛ راهى دراز و طولانى که فاصله دنیا و آخرت را در برمى گیرد و این راه را بى زاد و توشه نمى توان طى کرد و زاد و توشه این راه، چیزى جز تقوا و ایمان و عمل صالح نیست «وَ تَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَیْرَ الزّادِ التَّقْوى» ؛(و زاد و توشه برگیرید! به یقین، بهترین زاد و توشه، پرهیزکارى است).(2)
در پایان این خطبه، این معلم بزرگ جهان انسانیت، در یک نتیجه گیرى کوتاه و پرمعنا، چنین مى فرماید: (حال که چنین است، در این دنیا، از این دنیا، زاد و توشه اى برگیرید که فردا بتوانید خود را با آن حفظ کنید) ؛«تَزَوَّدُوا فِی الدُّنْیَا مِنَ الدُّنْیَا مَا تَحْرُزُونَ(3)بِهِ أَنْفُسَکُمْ غَداً».(4)
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.