آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

مهمترین مباحث سوره نساء عبارتند از: دعوت به ایمان و قطع رابطه دوستانه با دشمنان؛ سرگذشت پیشینیان؛ حمایت از نیازمندانی مانند یتیمان؛ قانون ارث؛ قوانین مربوط به ازدواج؛ قوانین کلى براى حفظ اموال عمومى؛ کنترل محیط خانواده؛ حقوق متقابل افراد جامعه در برابر یکدیگر؛ معرفى دشمنان جامعه اسلامى؛ حکومت اسلامى و لزوم اطاعت از رهبر چنین حکومتى؛ تشویق مسلمانان به مبارزه با دشمنان شناخته شده؛ معرفى دشمنانى که احیاناً فعالیت هاى سری دارند؛ اهمیت هجرت و لزوم آن به هنگام روبرو شدن با یک جامعه فاسد.

این سوره در «مدینه» نازل شده، یعنى به هنگامى که پیامبر(صلى الله علیه وآله) دست در کار تأسیس حکومت اسلامى و ایجاد یک جامعه سالم انسانى بود، به همین دلیل بسیارى از قوانینى که در سالم سازى جامعه مؤثر است، در این سوره آمده است.
از طرفى چون افرادى که تار و پود این جامعه نو پا را تشکیل مى دادند، افراد بت پرست دیروز با آن همه آلودگى هاى دوران جاهلیت بوده اند، لذا باید قبل از هر چیز رسوبات گذشته از مغز و روح آنها بیرون رود و به جاى آن قوانین و برنامه هائى که براى نوسازى یک جامعه فرسوده لازم است، قرار گیرد.
به طور کلى بحث هاى مختلفى که در این سوره مطرح شده، به چهارده بخش تقسیم مى شود:
1 ـ دعوت به ایمان و عدالت و قطع رابطه دوستانه با دشمنان سرسخت.
2 ـ قسمتى از سرگذشت پیشینیان براى آشنائى هر چه بیشتر به سرنوشت جامعه هاى نا سالم.
3 ـ حمایت از کسانى که نیازمند به کمک هستند، مانند یتیمان و دستورهاى لازم براى نگاهدارى و مراقبت از حقوق آنها.
4 ـ قانون ارث بر اساس یک روش طبیعى و عادلانه در برابر شکل بسیار زننده اى که در آن زمان داشت و به بهانه هاى مختلفى افراد ضعیف را محروم مى ساختند.
5 ـ قوانین مربوط به ازدواج و برنامه هائى براى حفظ عفت عمومى.
6 ـ قوانین کلى براى حفظ اموال عمومى.
7 ـ کنترل و نگهدارى و بهسازى نخستین واحد اجتماع یعنى محیط خانواده.
8 ـ حقوق و وظائف متقابل افراد جامعه در برابر یکدیگر.
9 ـ معرفى دشمنان جامعه اسلامى و بیدار باش به مسلمانان در برابر آنها.
10 ـ حکومت اسلامى و لزوم اطاعت از رهبر چنین حکومتى.
11 ـ تشویق مسلمانان به مبارزه با دشمنان شناخته شده.
12 ـ معرفى دشمنانى که احیاناً فعالیت هاى زیر زمینى داشتند.
13 )ـ اهمیت هجرت و لزوم آن به هنگام روبرو شدن با یک جامعه فاسد و غیر قابل نفوذ. ( 1)