آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

یکی از رسم های عرب جاهلی این بود که تنها وارثان را مردان معرفی می کرد و اما زنان به خاطر نداشتن قدرت جنگیدن و حمل سلاح از ارث محروم می شدند؛ لذا با مرگ یکی از انصار، اموالش به جای زن و فرزندش به تصرف عموزاده گانش درآمد. با شکایت همسر متوفی، آیه 7 سوره نساء نازل شد و پیامبر(ص) از آنها خواست در اموال او تصرف نکنند و آنها را برای ورثه بگذارند.

در آیه (7) سوره «نساء» می خوانیم: «لِلرِّجالِ نَصیبٌ مِمّا تَرَکَ الْوالِدانِ وَ الاَْقْرَبُونَ وَ لِلنِّساءِ نَصیبٌ مِمّا تَرَکَ الْوالِدانِ وَ الاَْقْرَبُونَ مِمّا قَلَّ مِنْهُ أَوْ کَثُرَ نَصیباً مَفْرُوضاً»؛ (براى مردان، از آنچه پدر و مادر و خویشاوندان از خود بر جاى مى گذارند، سهمى است و براى زنان نیز، از آنچه پدر و مادر و خویشاوندان مى گذارند، سهمى است؛ خواه آن مال، کم باشد یا زیاد؛ این سهمى است تعیین شده و پرداختنى).
شأن نزول:
در عصر جاهلیت عرب، رسم چنین بود که تنها مردان را وارث مى شناختند و معتقد بودند: آن کس که قدرت حمل سلاح و جنگ و دفاع از حریم زندگى و احیاناً غارتگرى ندارد، ارث به او نمى رسد.
به همین دلیل، زنان و کودکان را از ارث محروم مى ساختند و ثروت میت را در میان مردان دورتر قسمت مى کردند.
تا این که یکى از انصار به نام «اوس بن ثابت» از دنیا رفت، دختران و پسران خردسالى را بر جاى گذارد، عموزاده هاى او به نام «خالد» و «عرفطه» اموال او را میان خود تقسیم کردند، و به همسر و فرزندان خردسال او چیزى ندادند.
همسر او به پیامبر(صلى الله علیه وآله) شکایت کرد، و تا آن زمان حکمى در زمینه ارث بستگان در اسلام نازل نشده بود، آیه فوق نازل شد، پیامبر(صلى الله علیه وآله) آن دو نفر را خواست و به آنها دستور داد: در اموال مزبور، هیچ گونه دخالت نکنند و آن را براى بازماندگان درجه اوّل، یعنى فرزندان و همچنین همسر او بگذارند، تا طرز تقسیم آن در میان آنها در پرتو آیات بعد روشن گردد.(1)، (2)