آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

خداوند از پیامبرانش پیمان گرفته است مبنی بر ادا کردن مسئولیت تبلیغ و رسالت و رهبرى و هدایت مردم در تمام زمینه ها و این که همه انسانها را قبل از هر چیز، به سوى توحید دعوت کنند، و اینکه یکدیگر را تأیید نمایند، به این معنا که پیامبران پیشین، امت هاى خود را براى پذیرش پیامبران بعد، آماده سازند، و پیامبران بعد، دعوت پیامبران پیشین را تصدیق و تأکید نمایند. خلاصه دعوت همه به یک سو باشد و همگى یک حقیقت را تبلیغ کنند، و امت ها را زیر پرچم واحدى گرد آورند.
 

خداى متعال در آیه 7 سوره «احزاب» خطاب به پیامبر(صلى الله علیه وآله) مى فرماید: (به خاطر بیاور هنگامى را که از پیامبران پیمان گرفتیم و همچنین از تو و از «نوح» و «ابراهیم» و «موسى» و «عیسى بن مریم»، آرى، از همه آنها پیمان شدید و محکمى گرفتیم)؛ «وَإِذْ أَخَذْنا مِنَ النَّبِیِّینَ مِیثاقَهُمْ وَمِنْکَ وَمِنْ نُوح وَإِبْراهِیمَ وَمُوسى وَعِیسَى ابْنِ مَرْیَمَ وَأَخَذْنا مِنْهُمْ مِیثاقاً غَلِیظاً».
به این ترتیب، نخست تمام پیامبران را در مسأله «میثاق» مطرح مى کند، سپس از پنج پیامبر اولوا العزم نام مى برد که در آغاز آنها شخص پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) به خاطر شرافت و عظمتى که دارد آمده است، و بعد از او چهار پیامبر «اولوا العزم» دیگر، به ترتیب زمان ظهور (نوح و ابراهیم و موسى و عیسى(علیهم السلام)) ذکر شده اند.
این نشان مى دهد که پیمان مزبور، پیمانى همگانى بوده که از تمام انبیاء گرفته شده، هر چند پیامبران اولوا العزم به طور مؤکدترى در برابر این پیمان متعهد بوده اند، پیمانى که با جمله «أَخَذْنا مِنْهُمْ مِیثاقاً غَلِیظاً» تأکید فوق العاده آن بیان شده است.(1)
مهم این است که بدانیم این چه پیمان مؤکدى بوده که پیامبران همه، در برابر آن متعهد بوده اند؛ در اینجا مفسران سخنان گوناگونى دارند که مى توان گفت همه آنها شاخه هاى مختلف یک اصل کلى است، و آن: ادا کردن مسئولیت تبلیغ و رسالت و رهبرى و هدایت مردم در تمام زمینه ها و ابعاد است.
آنها موظف بودند، همه انسانها را قبل از هر چیز، به سوى توحید دعوت کنند.
و نیز موظف بودند یکدیگر را تأیید نمایند، و پیامبران پیشین، امت هاى خود را براى پذیرش پیامبران بعد، آماده سازند، همان گونه که پیامبران بعد، دعوت پیامبران پیشین را تصدیق و تأکید نمایند.
خلاصه دعوت همه به یک سو باشد و همگى یک حقیقت را تبلیغ کنند، و امت ها را زیر پرچم واحدى گرد آورند.
شاهد این سخن را در سائر آیات قرآن نیز مى توان یافت، در آیه 81 سوره «آل عمران» مى خوانیم: «وَإِذْ أَخَذَ اللّهُ مِیثاقَ النَّبِیِّینَ لَما آتَیْتُکُمْ مِنْ کِتاب وَ حِکْمَة ثُمَّ جاءَکُمْ رَسُولٌ مُصَدِّقٌ لِما مَعَکُمْ لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ وَلَتَنْصُرُنَّهُ قالَ أَأَقْرَرْتُمْ وَأَخَذْتُمْ عَلى ذلِکُمْ إِصْرِی قالُوا أَقْرَرْنا قالَ فَاشْهَدُوا وَأَنَا مَعَکُمْ مِنَ الشّاهِدِینَ»؛ ([به خاطر بیاورید] هنگامى را که خداوند پیمان مؤکد از پیامبران [و پیروان آنها] گرفت که، هر گاه کتاب و دانش به شما دادم، آن گاه پیامبرى به سوى شما آمد که آنچه را با شما است تصدیق مى کند، به او ایمان بیاورید، و او را یارى کنید، سپس [خداوند] به آنها گفت: آیا اقرار به این موضوع دارید؟ و پیمان مؤکد بر آن بسته اید؟ گفتند: [آرى] اقرار داریم، [خداوند به آنها] فرمود: [بر این پیمان مقدس] گواه باشید من هم با شما گواهم!).
نظیر همین معنى در آیه 187 سوره «آل عمران» آمده است و در آن صریحاً مى گوید: خداوند از اهل کتاب پیمان گرفته بود، که آیات الهى را براى مردم تبیین کنند و هرگز آن را کتمان ننمایند.
به این ترتیب، خداوند هم از پیامبران پیمان مؤکد گرفته که مردم را دعوت به توحید اللّه، و توحید آئین حق و ادیان آسمانى نمایند، و هم از علماى اهل کتاب، که آنان نیز تا آنجا که در توان دارند، در تبیین آئین الهى بکوشند، و از کتمان بپرهیزند.(2)