آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

پیامبران الهی(ع) برای دعوت مردم به سه «سلاح» مسلّح بودند: 1. سلاح علم و دانش که مخصوص انسان هاى خردمند و داراى بصيرت و صاحبان عقل و فكر بود. 2. سلاح معجزه که برای توده عوام جامعه از آن استفاده می کردند. 3. سلاح تهدید به عذاب الهی که در مقابل افراد لجوج و متعصب به كار می رفته است.

انبياء و پيامبران الهى(علیهم السلام) هنگامى كه از سوى خدا براى دعوت مردم فرستاده مى شدند مسلّح به سه سلاح مؤثّر و كارساز بودند كه هر كدام براى گروه خاصّى از آنان كارايى داشت. آن سلاح ها عبارت بودند از:
1. سلاح علم و دانش و استدلال و منطق
اين ابزار مخصوص انسان هاى خردمند و داراى بصيرت و صاحبان عقل و فكر بود. اين قبيل افراد نياز به معجزه و كارهاى خارق العاده از سوى پيامبران نداشتند؛ بلكه كافى بود با استدلال هاى قوى و منطقى، توحيد و نبوّت را براى آنها به اثبات رساند، تا تسليم آن شوند. آيات فراوانى(1) از «قرآن مجيد» به اين ويژگى «اولوا الالباب» اشاره دارد. به عنوان مثال به آيه شريفه 164 سوره مباركه «بقره» توجّه فرماييد: «إِنَّ فِى خَلْقِ السَّماوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَ النَّهَارِ وَ الْفُلْكِ الَّتِي تَجْرِى فِى الْبَحْرِ بِمَا يَنْفَعُ النَّاسَ وَ مَا أَنْزَلَ اللهُ مِنَ السَّمَاءِ مِنْ مَاءٍ فَأَحْيَا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَ بَثَّ فِيهَا مِنْ كُلِّ دَابَّةٍ وَ تَصْرِيفِ الرِّيَاحِ وَ السَّحَابِ الْمُسَخَّرِ بَيْنَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ»؛ (در آفرينش آسمانها و زمين، و آمد و شد شب و روز، و كشتي هايى كه در دريا به سود مردم در حركتند، و آبى كه خداوند از آسمانها نازل كرده، و با آن زمين را پس از مرگ زنده نموده، و انواع جنبندگان را در آن گسترده، و [همچنين] در تغيير مسير بادها و ابرهايى كه ميان زمين و آسمان مسخّرند، نشانه هايى است [از ذات پاك خدا و يگانگى او] براى مردمى كه عقل دارند و مى انديشند!).
عظمت آسمانها و زمين، و آمد و شد منظّم شب و روز براى اولوا الالباب كافى است، آنها با تفكّر و انديشه در اين امور، پى به عظمت خالق آن برده و مى گويند: «رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذَا بَاطِلاً سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ»(2)؛ (پروردگارا! اينها را بيهوده نيافريده اى؛ منزّهى تو! ما را از عذاب دوزخ، نگاهدار). آنها وقتى در مورد عظمت آفرينش بدن انسان فكر مى كنند كه فقط طول رگ هاى بزرگ و كوچك او بيش 150/000 كيلومتر است و اين لوله كشى با عظمت و وسيع به قدرى منظّم و دقيق است كه اگر قسمتى از آن بگيرد، همانجا فلج مى شود، پى به وجود خداوند خالق انسان ها مى برند. نتيجه اينكه، يكى از سلاح هاى تبليغى پيامبران، سلاح علم و دانش و استدلال هاى منطقى است كه مخصوص خردمندان جامعه است.
2. سلاح معجزه
يكى ديگر از ابزار تبليغى پيامبران كه براى توده عوام جامعه از آن بهره مى گرفته اند، سلاح معجزه است. انسان هاى عوامِ جامعه با زبان استدلال هاى منطقى آشنايى چندانى ندارند؛ امّا با ارائه معجزه هاى مختلف ايمان مى آورند. لذا چند رقم معجزه، از قبيل شقّ القمر، بينا شدن نابينايان، زنده شدن مردگان، و مانند آن در اختيار پيامبران الهى قرار مى گرفت، تا به وسيله آن توده مردم را به سوى توحيد و نبوّت هدايت كنند، و درهاى سعادت را به روى آنها بگشايند.
3. سلاح تهديد به عذاب هاى الهى
گروهى از مردم هستند كه نه استدلال هاى منطقى آنها را به راه راست رهنمون مى شود، و نه معجزات گوناگونِ پيامبران، موجبات تسليم شدن آنان را در برابر حقّ فراهم مى سازد. اين گروه كه افرادى لجوج، متعصّب و متكبّرند، تنها با سلاح تهديد به عذاب هاى الهى تسليم حقّ مى شوند. «قرآن مجيد» داستان عذاب اقوام مختلف را به همين منظور بيان كرده است.(3)