آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

«وراثت» از منابع علوم امامان معصوم(ع) است؛ به اين معنى كه پيامبر(ص) تمام معارف و شرايع اسلام را به على(ع) آموخت و طبق بعضى از روايات، على(ع) با خط خود در كتابى نوشت و نسل اندر نسل به فرزندان على(ع) يعنى امامان معصوم(ع) رسيد.

يكي از منابع علوم امامان معصوم(عليهم السلام) «وراثت» از پيامبر(صلى الله عليه وآله) است؛ به اين معنى كه پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) تمام معارف و شرايع اسلام را به على(عليه السلام) آموخت، و طبق بعضى از روايات على(عليه السلام) با خط خود در كتابى نوشت و اين علم و آگاهى نسل اندر نسل به فرزندان على(عليه السلام) يعنى امامان معصوم(عليهم السلام) رسيد.
به تعبير ديگر ـ آن گونه كه در روايات اسلامى وارد شده است ـ پيامبر(صلى الله عليه وآله) هزار باب علم به على(عليه السلام) آموخت كه از هر بابى هزار باب ديگر گشوده مى شد.
در كتاب كافى روايات متعددى در اين زمينه ديده مى شود؛ از جمله در حديثى كه ابوبصير نقل كرده مى خوانيم: از امام صادق(عليه السلام) پرسيدم كه پيروان شما مى گويند: رسول خدا(صلى الله عليه وآله) يك باب از علم به على(عليه السلام) آموخت كه از آن هزار باب گشوده شد؛ امام فرمود: «عَلَّمَ رَسُولُ اللهِ عَليّاً اَلْفَ باب، يُفْتَحُ مِنْ كُلِّ باب اَلْفُ باب»؛ (رسول خدا(صلی الله علیه و اله) به على(عليه السلام) هزار باب از علم آموخت [نه فقط يك باب] كه از هر بابى هزار باب گشوده شد). سپس فرمود: «ابى بصير! اِنَّ عِنْدَنا الجامعة ... قُلْتُ وَ مَا الجامَعَةُ؟ قالَ صَحيفَةُ طُولُها سَبْعونَ ذراعاً بِذِراعِ رَسُولِ اللهِ(صلى الله عليه وآله) وَ اِمْلائِه، مِنْ فَلْقِ فيه، وَ خَطَّ عَلىٍّ بِيَمينِه، فيها كُلُّ حَلال وَ حَرام وَ كُلُّ شَىء يَحْتاجُ النّاسُ اِلَيْهِ حَتّى الاَرْشِ فِى الْخَدْشِ»؛ (جامعه در نزد ما است ... عرض كردم: جامعه چيست؟ فرمود: طومارى است كه طول آن هفتاد ذراع است به ذراع رسول خدا(صلى الله عليه وآله)، او از دهان مباركش املاء كرد و على(عليه السلام) به دست خودش نوشت. هر حلال و حرامى در آن است و هر چيزى كه مردم [تا دامنه قيامت] به آن نياز دارند در آن وجود دارد، حتّى ديه يك خراش بر بدن!).(1)
شايان توجه است كه در مورد حديث معروف «مدينة العلم» روايات بى شمارى در معروف ترين كتب اهل سنت و شيعه وارد شده است، از جمله راويان اين حديث ابن عباس و جابربن عبدالله و عبدالله بن عمر و على(عليه السلام) هستند.
از جمله كسانى كه اين حديث را در كتب خود نقل كرده اند: حاكم نيشابورى در «مستدرك»، ابوبكر نيشابورى در «تاريخ بغداد» در مناقب اميرالمؤمنين(عليه السلام)، گنجى در «كفاية الطالب»، حموينى در «فرائد السمطين»، ذهبى در «ميزان الاعتدال»، قندوزى در «ينابيع الموده» و نبهانى در «الفتح الكبير» و گروه ديگر.(2)
در روايات متعددى نيز با صراحت مى خوانيم كه امامان اهل بيت(عليهم السلام) مى فرمودند: «آنچه ما نقل مى كنيم همه را مى توانيد از پيامبر(صلى الله عليه وآله) نقل كنيد، چرا كه ما همه اينها را به وسيله اجداد خود از پيامبر(صلى الله عليه وآله) شنيده ايم!».(دقت كنيد)
يكى از ياران امام صادق(عليه السلام) از آن حضرت پرسيد: ما گاهى حديثى را از شما مى شنويم، سپس شك مى كنيم كه از شما شنيده بوديم يا از پدرتان؟ فرمود: «ما سَمِعْتَهُ مِنّى فَارْوِه عَنْ اَبى، وَ ما سَمِعْتَهُ مِنّى فَارْوِه عَنْ رَسُولِ اللهِ»(3)؛ (آنچه را از من شنيده اى از پدرم روايت كن، و آن چه را از من شنيده اى از رسول خدا(صلى الله عليه وآله)روايت كن!).
در جاى ديگر نيز مى فرمايد: «حَديثى حَديْثُ اَبى و حَديْثُ اَبى، حَديثُ جَدّى وَ حديثُ جَدّى حَديثْ الحُسَيْنِ، وَ حَديثُ الحُسَيِنِ حَديثُ الحَسَنِ، وَ حَديثُ الحَسَنِ حَديثُ اَميرِ المُؤْمِنينَ(عليه السلام)، وَ حَديثُ اَميرالمُؤمِنينَ(عليه السلام) حَديثُ رَسُولِ اللهِ(صلى الله عليه وآله) وَ حَديثُ رَسُولِ اللهِ قَوْلُ اللهِ عَزَّوَجَلَّ»(4)؛ (حديث من، حديث پدر من و حديث پدرم، حديث جد من و حديث جدّ من، حديث حسين(عليه السلام) و حديث حسين(عليه السلام)، حديث حسن(عليه السلام) و حديث حسن(عليه السلام)، حديث اميرمؤمنان(عليه السلام) و حديث اميرمؤمنان(عليه السلام)، حديث رسول خدا(صلى الله عليه وآله) و حديث رسول خدا(صلى الله عليه وآله)، حديث خداوند متعال است) و در حديث سومى از آن حضرت مى خوانيم كه صريحاً فرمود: «مَهْما اَجَبْتُكَ فيهِ بِشَىء فَهُوَ مِنْ رَسُولِ اللهِ لَسْنا نَقُولُ بِرَأْيِنا مِنْ شَىء»(5)؛ (هر گاه پاسخى درباره چيزى به تو دادم آن از رسول خدا(صلى الله عليه وآله) است ما به رأى خودمان چيزى نمى گوئيم!).(6)