آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

آیات 12 تا 15 سوره مریم، به مواهب دهگانه اى که خدا به حضرت یحیى(ع) داده بود، اشاره مى کند، مانند؛ نبوت و عقل در کودکى، محبت نسبت به بندگان، پاکى روح و جان، پاکى عمل، دوری از مخالفت با فرمان پروردگار، محبت نسبت به پدر و مادر، نداشتن تکبر و ستمگری، آلوده نشدن به گناه و مهمتر از همه اینکه مشمول رحمت و سلام خدا در سه دوران حساس زندگی یعنی تولد و مرگ و روز برانگیخته شدن در جهان دیگر بودن.

خداى متعال در آیات 12ـ15 سوره «مریم» به مواهب دهگانه اى که خدا به «یحیى» داده بود، و یا او به توفیق الهى کسب کرد، اشاره مى کند:
1 ـ (ما فرمان نبوت و عقل، هوش و درایت را در کودکى به او دادیم)؛ «وَ آتَیْناهُ الْحُکْمَ صَبِیّاً».
2 ـ (به او رحمت و محبت نسبت به بندگان، از سوى خود بخشیدیم)؛ «وَ حَناناً مِنْ لَدُنّا».
«حَنان» در اصل به معنى رحمت، شفقت، محبت و ابراز علاقه و تمایل است.
3 ـ (به او پاکى روح و جان و پاکى عمل دادیم)؛ «وَ زَکاةً».
گر چه مفسران براى «زکات»، معانى مختلفى کرده اند: بعضى آن را به عمل صالح، بعضى به اطاعت و اخلاص، بعضى، نیکى به پدر و مادر، بعضى، حسن شهرت، و بعضى به پاکى پیروان، تفسیر کرده اند، ولى ظاهر این است که: زکات معنى وسیعى دارد و همه این پاکیزگى ها را در بر خواهد گرفت.
4 ـ (او پرهیزگار بود) و از آنچه خلاف فرمان پروردگار بود، دورى مى کرد؛ «وَ کانَ تَقِیّاً».
5 ـ (او نسبت به پدر و مادرش خوشرفتار، نیکوکار و پر محبت بود)؛ «وَ بَرّاً بِوالِدَیْهِ».
6 ـ (او مردى ستمگر، متکبر و خود برتربین در برابر خلق خدا نبود)؛ «وَ لَمْ یَکُنْ جَبّاراً».
7 ـ (او معصیت کار و آلوده به گناه نبود)؛ «عَصِیّاً».
8 و 9 و 10 ـ و چون او جامع این صفات برجسته و افتخارات بزرگ بود (درود ما بر او به هنگام ولادتش، و درود ما بر او به هنگام مرگش، و درود بر او در آن روز که زنده و برانگیخته خواهد شد)؛ «وَ سَلامٌ عَلَیْهِ یَوْمَ وُلِدَ وَ یَوْمَ یَمُوتُ وَ یَوْمَ یُبْعَثُ حَیّاً».
تعبیر به «سَلامٌ عَلَیْهِ یَوْمَ وُلِدَ وَ یَوْمَ یَمُوتُ وَ یَوْمَ یُبْعَثُ حَیّاً» نشان مى دهد: در تاریخ زندگى انسان و انتقال او از عالمى به عالم دیگر، سه روز سخت وجود دارد، روز گام نهادن به این دنیا «یَوْمَ وُلِدَ» و روز مرگ و انتقال به جهان برزخ «یَوْمَ یَمُوتُ» و روز برانگیخته شدن در جهان دیگر «وَ یَوْمَ یُبْعَثُ حَیّاً».
و از آنجا که این سه روز انتقالى طبیعتاً با بحران هائى روبرو است، خداوند سلامت و عافیت خود را شامل حال بندگان خاصش قرار مى دهد، و آنها را در این سه مرحله طوفانى، در کنف حمایت خویش مى گیرد.
هر چند این تعبیر تنها در دو مورد در قرآن مجید آمده است، در مورد یحیى(علیه السلام) و عیسى(علیه السلام)، اما در مورد یحیى(علیه السلام) تعبیر قرآن، امتیاز خاصى دارد، چرا که گوینده این سخن خدا است، در حالى که در مورد مسیح(علیه السلام) گوینده، خود او است.
ناگفته پیدا است کسانى که: در شرائط مشابهى با این دو بزرگوار باشند مشمول این سلامت خواهند بود.
جالب این که: در روایتى از امام على بن موسى الرضا(علیهما السلام) مى خوانیم: «إِنَّ أَوْحَشَ ما یَقُومُ عَلى هذَا الْخَلْقِ فِى ثَلاثِ مَواطِنَ: یَوْمَ یُولَدُ وَ یَخْرُجُ مِنْ بَطْنِ أُمِّهِ فَیرَى الدُّنْیا، وَ یَوْمَ یَمُوتُ فَیُعایِنُ الآخِرَةَ وَ أَهْلَها، وَ یَوْمَ یُبْعَثُ حَیّاً، فَیَرى أَحْکاماً لَمْ یَرَها فِى دارِ الدُّنْیا وَ قَدْ سَلَّمَ اللّهُ عَلى یَحْیى فِى هذِهِ الْمَواطِنِ الثَّلاثِ وَ آمَنَ رَوْعَتَهُ فَقالَ وَ سَلامٌ عَلَیْهِ...»؛ (وحشتناک ترین دوران زندگى انسان سه مرحله است: آن روز که متولد مى شود و چشمش به دنیا مى افتد، و آن روز که مى میرد و آخرت و اهل آن را مى بیند و آن روز که برانگیخته مى شود و احکام و قوانینى را مى بیند که در این جهان حکم فرما نبود، خداوند سلامت را در این سه مرحله شامل حال یحیى نمود و او را در برابر وحشت ها امنیت و آرامش داد و فرمود: «وَ سَلامٌ عَلَیٌهِ...»).(1)
پروردگارا! در این سه موطن حساس و بحرانى سلامت را به ما مرحمت کن.(2)