خطوط مهمي كه «حديث ثقلين» براي مسلمانان ترسيم كرده عبارتند از: همراهي و جدايي ناپذيري قرآن و اهل بيت(ع)، پيروى بدون قيد و شرط از آنها، معصوم بودن اهل بيت(ع) از خطا و اشتباه، همراهي آنها در تمام ادوار تاريخ با مسلمين، گمراهی براي کسی که از ایشان جدا شود و يا از آنها پيشى گیرد.

آيه «اولی الامر» تنها ناظر به زمان پيامبر(ص) نيست؛ و يك دستور كلي براي همه مسلمين تا زمان قيامت است و اشكالى ندارد در عصر رسول الله(ص) خود ايشان و در اعصار ديگر امامان معصوم(ع) مصداق آیه باشند.

کفار، چون دعوت انبیاء را با منافع خود در تضاد مى دیدند در برابر آن مقاومت کرده و با گذشت زمان تعلیمات آنها را به بوته فراموشى مى سپردند، لذا براى یادآورى مجدد انسان ها، رسولان خدا یکى پس از دیگرى فرستاده شدند، تا مکتب آنها به دست فراموشى سپرده نشود. همچنین از مردم اداى پیمان فطرى آنها را طلب نمایند و نعمت هاى فراموش شده الهی را به آنها یادآور شوند و با تبلیغات، حجت را بر مردم تمام کنند و گنجینه هاى نهفته عقل ها را در پرتو تعلیماتشان آشکار سازند.

ساعة از نظر لغت، بخشى از زمان است، خواه کوتاه باشد یا طولانى و عسرة به معنى مشقت و سختى است. شدت گرمای تابستان، خشکسالی، همزمانی با فصل برداشت، فاصله زیاد میان مدینه تا تبوک، رویارویی با امپراطوری قدرتمند روم شرقی، کمبود مرکب و آذوقه و... باعث شده که از جنگ تبوک به ساعة العسرة تعبیر شود. ولى با تمام این اوصاف، مسلمانان غالباً روحیه قوى و محکم داشتند و على رغم تمام این مشکلات به سوى دشمن حرکت کردند و با این کار خود، درس بزرگى به مسلمین جهان در تمام قرون و اعصار دادند.

«کُونُوا مَعَ الصّادِقینَ» یعنى همراه محمد و اهل بیتش باشید. چرا که اگر مفهوم«صادِقِین» در آیه عام بود و همه مؤمنان را شامل می گشت، باید گفته می شد:«کُونُوا مِنَ الصّادِقِین»؛ (از صادقین باشید). ضمن اینکه اگر کسى معصوم نباشد، چطور ممکن است بدون قید و شرط، دستور پیروى و همگامى و معیت با او صادر شود؟

به فرموده امام علی(ع) خداوند متعال هیچ وقت جامعه انسانی را از راهنما خالی نگذارده است و آن راهنماها عبارت اند از: پیامبران، کتابهای آسمانی، ائمه معصومین، عقل بشری و سنت و آموزه های پیامبران و اوصیای الهی.