علی رغم وجود شايعاتی در تاریخ مبنی بر طرح صلح از جانب امام و تمایل حضرت به آن؛ پيشنهاد صلح از طرف معاويه بوده؛ زیرا معاویه می خواست بدون دردسر عراق را تصرف کند و به اين خاطر اصرار داشت تا امام از حكومت كناره گيری كند. شاهد اول خبر «یعقوبی» است که می گوید: معاویه گروهی را به «ساباط مدائن» فرستاد تا درباره صلح با امام حسن(ع) سخن بگویند كه در این ملاقات، امام صلح را رد کرده است. شاهد دیگر سخنرانی امام با مردم است كه گفته است: معاویه صلحی را از ما خواسته که هیچ شرافت و عزتی در آن نیست.

پس از آن که نامه نگاری میان امام(ع) و معاویه نتیجه ای نداد امام(ع) به معاویه نوشت: بین او و معاویه چیزی جز شمشیر حاکم نخواهد بود. امام(ع) سپاهیان را به فرماندهی «عبیدالله بن عباس» به «نخیله» فرستاد. اما عبیدالله با رشوه معاويه، سپاه امام(ع) را ترک کرد و به معاویه پیوست. سپس بخش اعظم سپاه عراق، به شامیان پیوستند. امام(ع) نیز در «مدائن» توسط یکی از خوارج مجروح شد. شايعه پذبرش صلح از سوی امام(ع) و پيوستن قيس به معاويه و...، باعث شد امام(ع) نتواند كوفيان را برای نبرد متحد كند، در نتیجه امام(ع) صلح تحميلی معاويه را پذیرفت.

سعد بن مسعود ثَقَفى (عموی مختار) از یاران وفادار امام على(ع) است. او ابتدا از طرف امام على(ع) فرماندار زاب شد سپس امام او را بر مدائن گماشت و تا دوران امام حسن(ع)  در این سِمت باقى بود. على(ع) او را به خاطر تقوا پیشگى و نجابتش ستوده و برایش دعا کرد.هنگامى که امام حسن(ع) در ساباط زخمى شد به سعد پناه برد.