پاسخ اجمالی:
سعد بن مسعود ثَقَفى (عموی مختار) از یاران وفادار امام على(ع) است. او ابتدا از طرف امام على(ع) فرماندار زاب شد سپس امام او را بر مدائن گماشت و تا دوران امام حسن(ع) در این سِمت باقى بود. على(ع) او را به خاطر تقوا پیشگى و نجابتش ستوده و برایش دعا کرد.هنگامى که امام حسن(ع) در ساباط زخمى شد به سعد پناه برد.
پاسخ تفصیلی:
سعد بن مسعود ثَقَفى، عموى مختار بن ابى عُبَید، از یاران هوشمند و وفادار على(علیه السلام) است و گفته شده از یاران پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله) نیز بوده است.(1)
امام على(علیه السلام) در آغاز، او را بر نواحى «زاب»(2) گمارد(3). سپس هنگام حرکت به سوى صِفّین، یزید بن قیس اَرحَبى را ـ که فرماندار مدائن بود ـ همراه خود برد و سعد را بر مدائن(4) گماشت و او تا روزگار امامت امام حسن (علیه السلام) در این سِمت، باقى بود(5).
على (علیه السلام) در نامه اى او را به خاطر تقوا پیشگى و نجابتش ستوده و برایش دعا کرده است (6). خطاب به او فرموده: «أمّا بَعدُ ، فَقَد وفَّرتَ عَلَى المُسلِمینَ فَیأَهُم ، وأطَعتَ رَبَّکَ ، ونَصَحتَ إمامَکَ ، فِعلَ المُتَنَزِّهِ العَفیفِ ، فَقَد حَمِدتُ أمرَکَ ، ورَضیتُ هَدیَکَ ، وأبَبتَ رُشدَکَ ، غَفَرَ اللهُ لَکَ ، وَالسَّلامُ»(7)؛ (امّا بعد؛ بر بیت المال مسلمانان افزودى و از پروردگارت اطاعت نمودى و براى پیشوایت خیرخواهى کردى؛ کارى که وارستگان خویشتندار مى کنند.
پس کارت را مى ستایم و روشت را مى پسندم و راهت را درست مى دانم. خداوند تو را بیامرزد ! والسلام!).
یعقوبى نقل مى کند: على(علیه السلام) به سعد بن مسعود، عموى مختار بن ابى عبید ـ که حاکم مدائن بود ـ چنین نوشت: «أمّا بَعدُ، فَإِنَّکَ قَد أدَّیتَ خَراجَکَ، وأطعتَ رَبَّکَ، و أرضَیتَ إمامَکَ، فِعلَ المُبِرِّ التَّقِیِّ النَّجیبِ، فَغَفَرَ اللهُ ذَنبَکَ، و تَقَبَّلَ سَعیَکَ، و حَسَّنَ مَآبَکَ»(8)؛ (امّا بعد؛ تو به شیوه نیکوکاران با تقوا و نجیب، مالیاتت را به ما رساندى و از پروردگارت اطاعت کردى و پیشوایت را خشنود ساختى. پس خداوند از گناهت درگذرد و کوششت را بپذیرد و آخرتت را نیکو سازد!).
هنگامى که امام حسن(علیه السلام) در ساباط (9)، زخمى شد و یارانش بدو آسیب رساندند، به سعد بن مسعود، پناه برد(10). مختار بن ابى عبید ثقفى، برادرزاده(11) و جانشین او در مدائن بوده است(12).
نسب محدّث و مورِّخ بزرگ شیعى ابراهیم ثَقَفى کوفى نیز بدو مى رسد.(13)، (14)
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.