آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

سعد بن مسعود ثَقَفى (عموی مختار) از یاران وفادار امام على(ع) است. او ابتدا از طرف امام على(ع) فرماندار زاب شد سپس امام او را بر مدائن گماشت و تا دوران امام حسن(ع)  در این سِمت باقى بود. على(ع) او را به خاطر تقوا پیشگى و نجابتش ستوده و برایش دعا کرد.هنگامى که امام حسن(ع) در ساباط زخمى شد به سعد پناه برد.

سعد بن مسعود ثَقَفى، عموى مختار بن ابى عُبَید، از یاران هوشمند و وفادار على(علیه السلام) است و گفته شده از یاران پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله) نیز بوده است.(1)
امام على(علیه السلام) در آغاز، او را بر نواحى «زاب»(2) گمارد(3). سپس هنگام حرکت به سوى صِفّین، یزید بن قیس اَرحَبى را ـ که فرماندار مدائن بود ـ همراه خود برد و سعد را بر مدائن(4) گماشت و او تا روزگار امامت امام حسن (علیه السلام) در این سِمت، باقى بود(5).
على (علیه السلام) در نامه اى او را به خاطر تقوا پیشگى و نجابتش ستوده و برایش دعا کرده است (6). خطاب به او فرموده: «أمّا بَعدُ ، فَقَد وفَّرتَ عَلَى المُسلِمینَ فَیأَهُم ، وأطَعتَ رَبَّکَ ، ونَصَحتَ إمامَکَ ، فِعلَ المُتَنَزِّهِ العَفیفِ ، فَقَد حَمِدتُ أمرَکَ ، ورَضیتُ هَدیَکَ ، وأبَبتَ رُشدَکَ ، غَفَرَ اللهُ لَکَ ، وَالسَّلامُ»(7)؛ (امّا بعد؛ بر بیت المال مسلمانان افزودى و از پروردگارت اطاعت نمودى و براى پیشوایت خیرخواهى کردى؛ کارى که وارستگان خویشتندار مى کنند.
پس کارت را مى ستایم و روشت را مى پسندم و راهت را درست مى دانم. خداوند تو را بیامرزد ! والسلام!).
یعقوبى نقل مى کند: على(علیه السلام) به سعد بن مسعود، عموى مختار بن ابى عبید ـ که حاکم مدائن بود ـ چنین نوشت: «أمّا بَعدُ، فَإِنَّکَ قَد أدَّیتَ خَراجَکَ، وأطعتَ رَبَّکَ، و أرضَیتَ إمامَکَ، فِعلَ المُبِرِّ التَّقِیِّ النَّجیبِ، فَغَفَرَ اللهُ ذَنبَکَ، و تَقَبَّلَ سَعیَکَ، و حَسَّنَ مَآبَکَ»(8)؛ (امّا بعد؛ تو به شیوه نیکوکاران با تقوا و نجیب، مالیاتت را به ما رساندى و از پروردگارت اطاعت کردى و پیشوایت را خشنود ساختى. پس خداوند از گناهت درگذرد و کوششت را بپذیرد و آخرتت را نیکو سازد!).
هنگامى که امام حسن(علیه السلام) در ساباط (9)، زخمى شد و یارانش بدو آسیب رساندند، به سعد بن مسعود، پناه برد(10). مختار بن ابى عبید ثقفى، برادرزاده(11) و جانشین او در مدائن بوده است(12).
نسب محدّث و مورِّخ بزرگ شیعى ابراهیم ثَقَفى کوفى نیز بدو مى رسد.(13)، (14)