از برخى روايات استفاده مى شود كه گاهى اوقات، خداوند دعاى مؤمنان را اجابت نمى  كند و در عوض، گناهانى را از آنها مى آمرزد و يا آن را براى آخرت ذخيره مى سازد. گاهی نيز انسان بر اثر بى ‏اطّلاعى، حاجتى را با تمام وجودش از خدا مى خواهد كه به ضرر اوست. خداوند به لطفش آن چيز را دريغ مى ‏ دارد و به جاى آن، نعمت ديگرى به او مى بخشد؛ زيرا معلومات ما محدود و ناقص است و علم بى ‏پايان، نزد خداست.

دعا تنها الفاظ و به اصطلاح لقلقه لسان نيست. بلكه يك نوع آمادگى روحى و شايستگى معنوى و خودسازى است كه مى ‏تواند در سلسله علل قرار گيرد و علّت ناقصه ‏اى را كامل كند. زيرا فضل بى ‏پايان خدا به اندازه شايستگی ها و لياقت ها به افراد مى ‏رسد و بنابراين كسب شايستگى و لياقت، مى‏ تواند منشأ فضل و فيض تازه ‏اى گردد.

ابن تیمیه هنگامى که با حقایق تاریخى که مخالف با عقیده و مذهب او است برخورد مى کند آن را به طور کلّى منکر مى شود بدون آن که توجّهى به مسلّم بودن آن داشته باشد؛ از باب نمونه: او از آنجا که مخالف دعا کردن رو به قبر رسول خدا(ص) است، لذا درصدد برآمده تا قصه اى را که در مود جواز این کار، به مالک بن انس نسبت داده شده انکار نماید.

مطابق روايات، چون غالب ارزاق انسان ها از آسمان است و باران از آسمان مى بارد، نور آفتاب كه منبع حيات و زندگى است از آسمان مى تابد و هوا سومين عامل مهم حيات در آسمان است، آسمان به عنوان معدنى از بركات و ارزاق الهى معرفى شده و به هنگام «دعا» به آن توجّه مى شود و از خالق و مالك آن همه رزق و روزى، تقاضاى حل مشكل مى شود. ضمن اینکه اين معنا منحصر به مسلمانان نيست و در ساير امم نيز بوده است. فلسفه ديگر اين كار اظهار خضوع و تذلل در پيشگاه خدا است؛ چرا كه انسان به هنگام اظهار خضوع يا تسليم، در مقابل شخص يا چيزى، دست هاى خود را بلند مى كند.

درست است كه خدا حكيم و مهربان است و آنچه به صلاح بندگان باشد، بى كم و كاست به آنها خواهد داد، ولى به همان دليل كه حكيم است، مواهب او نسبت مستقيمى با شايستگى‏ ها و لياقت هاى افراد دارد. دعا كنندگان واقعى ميزان اين شايستگى را در پرتو دعا بالا مى ‏برند و به همان نسبت سهم بيشترى از آن مواهب خواهند گرفت.