معناي «خير و شرّ»؟

معنی و مفهوم «خير و شرّ» چيست؟

«خير» به چيزى گفته مى شود كه هماهنگ با وجود ما و مايه پيشرفت و تكامل آن است و «شرّ» چيزى است كه ناهماهنگ با آن باشد و مايه عقب ماندگى و انحطاط گردد و از اينجا به خوبى روشن مى شود كه خير و شرّ جنبه نسبى دارد؛ ممكن است امرى درباره ما خير باشد و براى ديگران شرّ باشد. خير مطلق آن است كه هيچ جنبه منفى نداشته باشد و شرّ مطلق آن است كه هيچ جنبه مثبت نداشته باشد. ما غالباً به اشياءِ يا پديده هايى برخورد مى كنيم كه تركيبى از جنبه هاى مثبت و منفى است، آنچه جنبه هاى مثبت در آن افزون باشد، خير و آنچه جنبه هاى منفى در آن غالب باشد شرّ است.

آفرینش اجباری انسان، با تحمیل تکالیف در شرایط دشوار

چرا خدا اجازه نگرفت و ما را به اجبار آفرید و مشکلات دنیا و تکالیفش را برما تحمیل کرد؟

«وجود» و هستی، امری است که برتری آن بر «عدم» روشن و بدیهی است و هیچ کسی بدون دلیل، عدم و نبودن خویش را بر وجود داشتن ترجیح نمی دهد. آفرینش همه موجودات از جمله انسان خیر محض است و در عالم شرّ ذاتی وجود ندارد. اینکه در وجود آمدن خویش اختیار نداریم به این معنی نیست که وجودمان خیر نباشد؛ خدا انسان را به بهترین صورت آفرید و اجازه گرفتن برای چنین آفرینشی نه ممکن است و نه لازم. این امر ممکن نیست، چون محال است مخلوق قبل از اینکه آفریده شود موجود باشد تا اجازه بدهد! بعد از آن نیز لازم نیست، چون خلاف حکمت اولیّه آفرینش الهی است و خداوند هر چه آفریده، خصوصا انسان در کمال نیکویی و برای بهره مندی از فضل بی کران الهی است. تکالیف و سختی ها نیز در راستای کمال انسان است و در مقایسه با خیر فراوان آنها قابل توجه نیست.

فلسفه مصائب و بلاها

فلسفه اتفاق افتادن مصائب و بلاها در جهان چیست؟

معمولا اگر چیزی برای ما آثار مثبتی داشته باشد، می گوئیم«خیر» است و اگر آثار منفی داشت، می گوئیم «شرّ» است، در حالی که برای قضاوت درست، باید تمام جوانب آن را در نظر بگیریم. از سوی دیگر می دانیم که در آفرینش، «شرّ مطلق» وجود ندارد؛ بلکه اشیاء از جهاتی خیر و از جهاتی شرّ هستند و خیر آن ها بیشتر از شرّشان است ولی چون ما از فوائد آن ها بی خبریم، آن ها را شرّ می دانیم. قسمتى از حوادث ناخوشایند زندگى نیز، براى پایان دادن به حالت غرور و از بین بردن غفلت ها و خواب زدگى هاست.

مصاديق «شرّ» در قرآن و روايات

در قرآن کریم و روايات معصومین(علیهم السلام) از چه چیزهایی تعبیر به «شر» شده است؟

مصادیق «شرّ» در قرآن و روايات عبارتند از: 1. بخل 2. افرادى كه تعقل نمى كنند. 3. پيشواى ظالمى كه گمراه شده و گمراه مى كند. 4. كسى كه از ترس شرّش اكرام شود. 5. ظالم 6. كسى كه عذرخواهی نمی پذیرد. 7. كسى كه از مردم مى ترسد ولی از خدا نمى ترسد. 8.كسى كه نسبت به مردم سوء ظن دارد و مردم هم به خاطر عملكرد بدش به او اعتماد ندارند و ...

توصیف زنان در روایات با عبارت «شرّ»

چرا در روایات از زنان به عنوان موجودی «شرّ» تعبیر شده است؟

در پاسخ به این شبهه باید گفت: اولاً باید دقت نمود که سیاق روایات بر این دلالت دارد که زن از آنجا که مورد عشق و حاجت جنسی مرد است لذا منجرّ به بسیاری از شرور در روی زمین خواهد شد. ثانیا شاید منظور روایات از این تعبیر این باشد که برخی از مردان برای زن گرفتن و تشکیل خانواده و به جهت رسیدن به زن مورد علاقه شان حاضرند دست به هر کسب و کاری زده و از هر راهی پول درآورند تا به وصال زن خود برسند و زن گرفتنشان مایه وقوع در انواع گناهان و شرور می شود.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمام علىٌّ(عليه السلام)

اصْرِفْ إلى الآخِرةِ وَجهَکَ، واجْعَلْ للهِ جِدَّکَ

به آخرت روى آور و توان و کوشش خود را براى خدا مصروف کن

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 58