کتاب «مرآه الزمان فى تاریخ الاعیان» توسط شمس الدین ابو المظفر یوسف بن قزاوغلى سبط ابن جوزى (581ـ 654ق) نوشته شده است و از مهم ترین منابع تاریخ اسلام، سیره نبوى، رجال و حدیث براى اهل سنت به شمار مى رود، به طورى که بسیارى از مورخان متاخر مثل ابن کثیر، ذهبى، و ابن حجر عسقلانى بهره هاى فراوانى از آن برده و در ترجمه و شرح حال نویسنده کتاب به نیکى از وى یاد کرده اند.نویسنده کتاب على رغم اینکه از حنابله حشویه بود اما نسبت به شیعیان و ائمه بزرگوار شیعه(ع) دشمنى نداشت؛ بلکه کتابى درباره دوازده امام شیعه نوشته است که با نام «تذکره الخواص» یا «تذکره خواص الامه بذکر خصائص الامه» شهرت دارد. عده اى از مورخان متعصب اهل سنت مثل ذهبى که نوشتن مناقب و فضائل اهل بیت پیغمبر اکرم(ع) را بر نمى تابد، سبط ابن جوزى را به دلیل نوشتن این کتاب متهم به تشیع کرده و پس از تمجید و توصیف فراوان درباره وى گفته است: اما (متاسفانه) در نهایت رافضى (یعنى شیعه) گشت.

 

تذکرة الخواص که نام اصلى آن «تذکره خواصّ الامّه بذکر الائمه الاثنى عشر» یا «بذکر خصائص الائمه الاثنى عشر» و یا «فی ذکر مناقب الائمه» است، توسط شمس الدین ابوالمظفر یوسف بن قزاوغلى سبط ابن جوزى نوشته شده است. او در این کتاب همه فضائل مطرح در مورد دوازده امام از حضرت على (ع) تا مهدى موعود (عج) را به طور مستند از طرقِ روایات اهل سنت نقل کرده است.یکى از مسائلى که در نوشتن این کتاب به طور گسترده مورد توجه مولف قرار گرفته جریان عاشورا است. وى مهم ترین مسئله شیعه را که خلافت بلافصل على بن ابى طالب (علیه السلام) بوده و توسط بسیارى از بزرگان اهل سنت انکار شده را به تفصیل و به طور مستند نقل و اثبات کرده است. او جریان غدیر خم را مطرح کرده و براى لفظ «مولى» و «ولى» معناى خلافت را برگزیده است و نیز اتفاق علماى اسلام بر وقوع ماجراى غدیر خم و مسئله تعیین جانشین توسط پیامبر (ص) را نقل کرده و آیات نازل شده در شان على بن ابى طالب (ع) را با ذکر سندها و منابع معتبر خود اهل سنت مثل مسند احمد بن حنبل، سنن ترمذى و تفسیر ثعلبى ذکر نموده است.