«امر به معروف و نهى از منكر» در واقع تعميم مسأله حكومت و تثبيت مشاركت عموم است؛ زيرا از اين طريق جلوی بسيارى از تخلّفات گرفته مى شود و مردم به انجام وظايف فردى و اجتماعى خود آشنا مى شوند. اين كه به حكم اسلام، درون خانه، اگر فرزند تخلّف كند والدين مسئول اند و اگر والدين مرتكب خلافى شوند؛ فرزند بالغ مسئول است و نيز اگر در شرقِ عالَم، گناهى واقع شود و در غربِ جهان كسى بتواند به نحوى جلوگيرى آن را بگيرد و نگيرد در آن سهيم است، بى شك تأثير بسيار عميقی در پيشگيرى از گناه و دعوت به انجام وظايف دارد.

طرفداران نظریّه تنزیه و قداست مطلق صحابه، هنگامى که در برابر انبوه تضادها قرار مى گیرند، خود را با این توجیه قانع مى کنند که صحابه همه «مجتهد» بودند، و هر کس مطابق اجتهاد خود عمل مى کرد. به یقین این یک نوع فریب وجدان است که این برادران به آن متوسّل مى شوند. آیا زدن یک صحابى به خاطر یک انتقاد نسبت به حیف و میل بیت المال، تا حدّی که بیهوش شود اجتهاد است؟ آیا شکستن دنده یک صحابى دیگر به خاطر اعتراض به انتصاب ولید شرابخوار به عنوان فرماندار کوفه، اجتهاد است؟

غیرت دینی یعنی این که انسان در برابر تخلفاتی که از مسیر حق صورت می گیرد، بی تفاوت نباشد و درقبال آنها از خود واکنش نشان دهد. در قرآن از این دسته از مردم در قالب مجاهدینی که ادوات جهاد ندارند اما به جهاد رغبت دارند، به نیکی یاد شده است.  در نهج البلاغه نیز نقل شده که حتی اگر کسی به خاطر این حساسیت بمیرد جای سرزنش ندارد و سزاوار است. در حدیثی از امام صادق(ع) نیز مرد ظاهرالصلاح و نورانی ای که در راه خدا خشمگین نشده، از سوی خداوند سزاوار عذاب و نزول بلا معرفی شده است.