تعبير «كبيره» دليل بر عظمت «گناه» است و هر گناهى كه يكى از شرائط زير را داشته باشد كبيره محسوب مى‌شود: گناهانى كه خداوند وعده عذاب درباره آن داده است، گناهانى كه در نظر اهل شرع و لسانِ روايات با عظمت ياد شده، گناهانى كه در منابع شرعى بزرگتر از گناهى شمرده شده كه جزء كبائر است و بالاخره گناهانى كه در روايات معتبر تصريح به كبيره بودن آنها شده است.

خداوند متعال مى فرماید: «اگر او سخنى دروغ بر ما مى بست * ما او را با قدرت مى گرفتیم * سپس رگ قلبش را قطع مى کردیم». وقتى مجازات دروغ بستن پیامبر(ص) به خدا ـ نعوذبالله ـ اینچنین است، حکم دیگران که پیامبر نبودند روشن مى شود. همچنین آیات زیادی در قرآن به کسانی که به خدا افترا می بندند وعده عذاب داده است.

در روایات صحیح و معتبرى که از پیشوایان بزرگ اسلام به دست ما رسیده،  گناهان کبیره بطور روشن شمرده شده است، ولی تعداد  گناهان کبیره منحصر به اینها نیست، و ملاک کبیره بودن گناه، همان نهی اکید یا وعده عذاب است.

درباره معیار شناخت گناهان کبیره و صغیره، میان دانشمندان اتفاق نظر وجود ندارد. گروهی عقیده دارند بزرگی و کوچکی گناهان نسبی است و در مقام مقایسه دو گناه با یکدیگر قابل سنجش است. اما بسیاری دیگری از دانشمندان و مفسرین، با استناد به برخی احادیث، معیار بزرگی یک گناه را میزان اهمیت آن در شرع و عقل دانسته اند و گفته اند گناهانی که به طور خاص درباره آنها وعده عذاب داده شده، بزرگ و غیر از آنها گناهان صغیره هستند.