نمونه های زیادی از سیره رسول خدا(ص) در زمینه سوگواری و عزاداری نقل شده است، از جمله: سوگواری بر حضرت حمزه و گریستن در شهادت جعفر بن ابی طالب، گریستن به هنگام درگذشت فرزندشان ابراهیم، اشک ریختن در درگذشت دخترشان، گریه به هنگام احتضار سعد بن عباده، گریه به هنگام زیارت قبر مادرشان آمنه و... . در سیره اهل بیت ایشان(ع) نیز می توان موارد زیادی بر اقامه مجلس عزا یافت که در مورد شهدای کربلا بسیار پر رنگ است.

در قرآن مجيد، در آيات 6 و 7 و 8 سوره ضحى مى خوانيم: «آيا او تو را يتيم نيافت و پناه داد؟! * و تو را گمشده يافت و هدايت كرد، * و تو را نيازمند يافت و بى نياز نمود». پيامبر(ص) در آن هنگام كه در شكم مادر بود، پدرش عبدالله را از دست داد و شش ساله بود كه مادرش نيز از دنيا رفت و خداوند او را در آغوش جدش عبدالمطلب و در هشت سالگى كه جدش از دنيا رفت، در دامان عمويش ابوطالب پناه داد. پيامبر(ص) در آغاز عمر تهی دست بود كه با  خدیجه ازدواج كرد و  او ثروت سرشارش را در پاى پیامبر ريخت.

پیامبر(ص) از كودكى دو نام داشت و مردم او را با هر دو نام خطاب مى كردند؛ محمّد و احمد. اولى را جدش عبدالمطلب براى او برگزيده بود و دوّمى را مادرش آمنه. ابوطالب مكرر پيامبر(ص) را با نام احمد ياد می کرد. خداوند هم پيامبر(ص) را در شب معراج بارها به عنوان احمد خطاب كرد. هنگامى كه پیامبر(ص)، آيات سوره صف را خواند، مشركان و اهل كتاب مکه و مدینه ايراد نكردند كه انجيل بشارت از آمدن احمد داده ولی نام تو محمّد است. اين سكوت خود دليل بر شهرت اين اسم در آن محيط است.