عصمت يك نيروى درونى است كه دارنده آن را از هر گونه گناه و خطا باز مى دارد. به اين ترتيب، عصمت بر دو نوع است: 1. مصونيت از گناه. 2. مصونيت از خطا و اشتباه. در ميان پيروان اديان، در مورد لزوم عصمت پيامبران، اختلاف نظرهاى غير قابل انكارى وجود دارد. تنها گروهى كه معتقد به لزوم عصمت پيامبران ـ از نظر نوع، كيفيت، زمان، عمدى، سهوى، صغيره و يا كبيره ـ است، شيعه اماميّه مى باشد.

در بیان تفاوت «شأن نزول» با «اسباب نزول»، باید گفت: شأن نزول اعمّ از سبب نزول است: هرگاه درباره شخص و يا حادثه‌ اي، خواه در گذشته، حال يا آينده و يا درباره فرض احكام، آيه يا آياتى نازل شود، همه اين موارد را شأن نزول آن آيات مى گويند، مثلا مى گويند كه فلان آيه درباره عصمت انبياء يا حضرت ابراهيم(ع) و... نازل شده كه اين موارد را شأن نزول آيه مى گويند. اما سبب نزول، حادثه يا پيش آمدى است كه متعاقب آن، آيه يا آياتى نازل شده باشد و به عبارت ديگر آن پيش آمد باعث و موجب نزول گرديده باشد. لذا سبب، اخصّ است و شأن اعمّ است.

قضیه قضا شدن نماز صبح پیامبر بین اهل سنت شهرت دارد؛ اما شیعه در این قضیه اتفاق نظر ندارد. روایاتی که با این امر تعارض دارد، مثل روایت: «قلب پیامبر(ص) نمی خوابد» توسط شیعه و سنی نقل شده است؛ لذا برخی از علمای شیعه این جریان را به دلیل قطعی نبودن سند و یا جعل و یا احتمال خطای راویان و یا به جهت تقیه و یا مخالفت با ادله قطعی دیگر، رد کرده اند. برخی نیز این جریان را تابع مصالح و رحمت براي مردم دانسته اند. همه علما متفق اند كه با فرض وجود چنین روایتی فقط همين یک نماز از پيامبر قضا شده است.

گرچه برخی از غیر مسلمانان بر اساس داستان های جعلی گناهانی به انبیا نسبت داده اند، اما از آنجا که عصمت در دریافت وحی و نبوّت با یکدیگر گره خورده اند و از هم جدایى نمى پذیرند، تمام ادیان به نوعی مسأله عصمت انبیاء را پذیرفته اند. به عنوان مثال یهودیان معتقدند تمامى سخنان انبیا درست است و مسیحیان حضرت عیسی(ع) را بی عیب و نقص می دانند. البته در ادیانى که مورد تحریف قرار گرفته است، پدیده عصمت نیز گاه مسیر واقعى خود را از دست داده و از سوء استفاده نابجاى دشمنان و فرصت طلبان دور نمانده است.