امام علی(ع) با اشاره به تغییر حالت انسان در هنگام «فقر» و «غنی» می فرماید: «از كسانى مباش كه به هنگام بى نيازى مغرور و به هنگام فقر مأيوس مى گردند»، در واقع اين افراد كم ظرفيت، به هنگام غنی و بى نيازى، غرور تمام وجودشان را پر کرده و ارزش هاى انسانى و بندگى خدا را فراموش می کنند و به هنگام تنگدستى، يأس و نااميدى تمام وجودشان را احاطه مى كند؛ اما مؤمنانِ پرظرفيت اگر تمام دنيا را به آنها بدهند مغرور نشده و اگر بر خاك سياه نیز بنشينند نه از رحمت خدا مأيوس مى گردند و نه سستى در وجودشان راه مى يابد.

«انتظار»، كيفيتى روحى است كه موجب به وجود آمدن حالت آمادگى است براى آنچه انتظار دارند؛ و ضد آن يأس و نااميدى است و هر چه انتظار بيشتر باشد آمادگى بيشتر است. اگر انسان مسافرى داشته باشد كه چشم به راه آمدن او است هر چه زمان رسيدن او نزديك تر گردد آمادگى براى آمدنش فزونى مى يابد.

علل و انگیزه های مختلفی سبب شکل گیری پرسش از هدف و فلسفه خلقت در ذهن انسان می شود، از قبیل: مواجهه انسان با ناپایداری زندگی و بی وفایی دنیا، مواجهه با مرگ دوستان، شکست و ناکامی در اهداف زندگی، شرایط نامساعد اجتماعی و معمّا شدن آفرینش، و... . اما متأسّفانه استفهام حقیقی از فلسفه خلقت، کمتر در ذهن انسان شکل می گیرد، و تنها زمانی که انسانها در رسیدن به اهداف و مقاصد خود شکست خورده و از زندگی مایوس می شوند، اسباب و انگیزه های پرسش از هدف و فلسفه خلقت در ذهن انسان ایجاد می شود.