بر اساس مدارک معتبر اولین قومی که در دین «حیله» به کار برده اند یهوديانند. به تصريح قرآن به آنها دستور داده شد روز شنبه ماهیگیری نكنند. خداوند آنها را به وسیله ماهی های زیادی که روی آب ظاهر می شدند، آزمایش کرد؛ ولی آن قومِ طمعکار حيله كرده در روز شنبه حوضچه يا دامهايي درست كردند و ماهي ها را در آن زنداني كرده و روز بعد صيد نمودند و به خاطر اين حيله، گرفتار عذاب الهی شدند.

نمونه بارز این حيله ها ترفند معروف يهوديان برای ماهی گیری در روز شنبه است که در سوره اعراف، ضمن آيات 162 تا 166 به طور مشروح بيان شده است. و یا فتوای عجیب ابوحنيفه در مورد زنى که از شوهرش ناراحت بود ولى شوهر او را طلاق نمى‌داد، که به او گفت: راهش اين است كه تو مرتد شوى تا عقد ازدواجت باطل شود، و دوباره به اسلام برگردی و با ديگرى ازدواج كنی.

از ابن حجر هیتمى و ديگران نقل شده: مأمون مى خواست دخترش را به امام جواد(ع) تزويج کند. بنى عباس، معترض شده، گفتند: او کودک است و هنوز علم و کمالى کسب نکرده، اگر صبر کنى که کامل شود و بعد از آن با او وصلت نمایى بهتر است؛ مامون براي اثبات مقام علمي امام در کودکي، مباحثه علمي بين ايشان و علماي بزرگ و نامدار از جمله يحيى بن اکثم بر قرار نمود که در آن مجلس، مباحث عالمانه و حکيمانه امام همگان را شگفت زده نمود.