قیام توابین نخستين عكس العمل همگانی بود که بعد از حادثه كربلا، شكل گرفت. شيعيان كوفه خود را بيش از ديگران مستحق ملامت مى دانستند و از عدم نصرت فرزند رسول خدا(ص) احساس گناه مى كردند، براى جبران اين خطاى بزرگ، در پى قيام برآمدند و نزد بزرگان شيعه در كوفه رفته و قیام توابین را پایه ریزی کردند. آنها نه طالب پيروزى بودند و نه حكومت و نه غنايم؛ در واقع آنان مى خواستند با كشتن و كشته شدن، از عذابى كه به جانشان افتاده، رهايى يابند و گناهان خويش را شستشو دهند.

توابين در سرزمينى بنام «عين الورده» با سپاه شام، به فرماندهى عبيد الله بن زياد، روبرو شدند و پس از سه روز نبرد سخت، سر انجام شكست خورده و سران قیام به جز «رفاعه»، به شهادت رسيدند. باقيمانده سپاه توابین به فرماندهى رفاعه بن شداد، در بازگشت به كوفه، به هواداران مختار پيوستند.

پس از مرگ يزيد، بزرگان و شيعيان كوفه که خود را مقصر اصلی شهادت امام حسین(ع) می دانستند، زمينه را براى قيام آماده دیدند. سليمان بن صرد خزایی که طی نامه اى از شيعيان مدائن و بصره، قول همكارى گرفته بود. آنان با جمع آورى اسلحه و دعوت پنهانى مردم؛ در اوّل ربيع الثانى سال 65 با پنج هزار نفر سپاه به كربلا رفته وپس از توبه، به سمت شام حركت کردند. آنها در«عين الورده» با سپاه سی هزار نفری شام درگير شدند. اين نبرد سه روز به طول انجاميد و سران انقلاب به جز رفاعة بن شدّاد، همگى به شهادت رسيدند.

انگيزه توابین، احساس ندامت از گناه، و شوق به جبران خطا بود. احساس عميق پشيمانى و شور و شوق سوزان به شستشوى گناه، قيام توابين را به صورت يك قيام انتحار آميز جلوه گر ساخته بود. آنها فقط در صدد گرفتن انتقام و جبران لغزش و گناه خود بودند و نه طالب فتح و پيروزى بودند و نه خواهان حكومت و غنيمت، بلكه يگانه هدفشان انتقام بود و تشنه مرگ در راه هدف خود بودند، به طورى كه دشمن به آنها امان داد ولى آنها از قبول امان سرباز زدند.

قیام توابین اختصاص به شيعيان نداشت، بلکه سپاه قیام متشکل از تمامی مخالفان حكومت اموى بود، اما از آن جا که توابين يك قيام شهادت طلبانه بود و رهبران آن در این مسیر، هدفى جز انتقام و يا شهادت نداشتند، عده زيادى از همراهی با آنان خودداری کردند، زیرا در دفتر سليمان بن صرد شانزده هزار نفر ثبت نام كرده بودند كه از اين تعداد تنها پنج هزار نفر قیام را همراهی کردند.