آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

قرآن واژه ای زیبا برای «استعمار» انتخاب کرده که بیانگر همه محتوای آن در تمام اشکالش و با تمام ریزه کاری هایش است. واژه پرمعنی «استضعاف» را انتخاب کرده که هر گونه «استثمار»، تضعیف فکری، سیاسی، اقتصادی و... را به منظور بهره کشی از فرد یا گروهی در بر می گیرد. از سوي ديگر قرآن به «مستضعفان» وعده پیروزی داده؛ زیرا آنان بالقوه نیرومندند، هرچند موقتا تحت فشار دشمن قرار دارند؛ اما دائما در تلاش و تکاپو هستند. از این رو می فرماید: «ما اراده کرده ایم تا ... آنان را پیشوایان و وارثانِ روى زمین قرار دهیم».

قرآن چه زيبا، «استعمار» را ترسيم نموده واژه اى براى آن انتخاب كرده است كه برخلاف واژه «استعمار»، استعمارى نيست قبائى است درست به قامت آن، و بيانگر همه محتواى آن در تمام اشكالش، با تمام ريزه كاري هايش. آرى «استضعاف» اين كلمه پر معنى و وسيع را كه هر گونه «استحمار» و «استثمار» و تضعيف فكرى، سياسى، اقتصادى و اجتماعى را به منظور بهره كشى از فرد يا گروهى در بر مى گيرد بجاى آن گذاشته، و در همه جا آن را مى كوبد و «مستضعفان» را به قيام بر ضد «مستكبران» (خود برتر بينان استعمارگر) دعوت مى كند و وعده نصرت و پيروزى به آنها مى دهد.
فى المثل آنجا كه آغاز سخن از فرعون است مى گويد: «او در روى زمين برترى جوئى كرد»، و مردم را به گروه هائى تجزيه نمود، و ميان آنها جدائى افكند، و جمعى را استضعاف كرد. او از مفسدان بود.
در اين چند جمله كوتاه «انگيزه» استعمار؛ يعنى برترى جوئى، و برنامه آن، تفرقه افكنى، و عامل اجراى آن؛ يعنى تضعيف همه نيروهاى سازنده و خلّاق، و نتيجه آن؛ يعنى فساد و افساد، بيان شده است.
سپس استعمار شدگان را با چند جمله فشرده و صريح و گويا به قيام دعوت مى كند: «ما اراده کرده ایم تا بر مستضعفانِ زمین نعمت بخشیم و آنان را پیشوایان و وارثانِ روى زمین قرار دهیم ...»، (آغاز سوره قصص). قرآن هيچ گاه «ضعيفان» را نستوده، هرگز به آنها وعده پيروزى نداده؛ بلكه به «مستضعفان» يعنى آنان كه بالقوّه نيرومندند هر چند تحت فشار دشمن موقتا به ضعف گرائيده اند؛ امّا دائما در تلاشند، در حركتند، در تكاپو، مى جوشند، و مى خروشند، مى غرّند، فرياد مى كشند، و آنى باز نمى ايستند، وعده داده است. آرى اينها مستضعفند، و وعده پيروزى الهى مخصوص آنها است.(1)