آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

«زكات»، يكى از اركان مهم اسلام است و ترك آن از بزرگترين گناهان كبيره محسوب مى شود که در قرآن، هم رديف شرك و تكذيب معاد شمرده شده و اين عمل از اسباب سقوط در دوزخ است. قرآن مى فرمايد: «واى بر مشركان! همان ها كه زكات را ادا نمى كنند و نسبت به آخرت كافرند». زكات در ميان دستورات اسلام موقعيت خاصى دارد؛ زيرا پرداختن آن نشانه به رسميت شناختن حكومت اسلامى و ترك آن، غالباً نوعى طغيان و سركشى و قيام بر ضدّ حكومت است و مى دانيم قيام بر ضد حكومت اسلامى موجب كفر است.

«زكات»، يكى از اركان مهم اسلام است و ترك آن از بزرگترين گناهان كبيره محسوب مى شود و از آنجا كه در «قرآن مجيد»، هم رديف شرك و تكذيب معاد شمرده شده، به وضوح روشن مى شود كه اين عمل از اسباب سقوط در دوزخ است. «قرآن» مى فرمايد: «فَوَيْلٌ لِلْمُشْرِكِينَ * اَلَّذِينَ لَا يُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ كافِرُونَ»(1)؛ (واى بر مشركان! - همان ها كه زكات را ادا نمى كنند و نسبت به آخرت كافرند).

اين آيه در ميان مفسّران گفتگوهاى زيادى را بر انگيخته و در تفسير آن احتمالات زيادى را داده اند سخن در اين است كه زكات، يكى از فروع دين است، چگونه ترك آن دليل بر كفر و شرك شمرده شده است؟

بعضى ظاهر آيه را معيار قرار داده و گفته اند: ترك زكات هر چند توأم با انكار حكم آن نباشد به خودى خود نشانه كفر است، بعضى ديگر ترك توأم با انكار را دليل بر كفر دانسته اند؛ زيرا وجوب زكات از ضروريات اسلام است و منكر آن كافر است.

نكته اى كه مى تواند به روشن شدن تفسير آيه كمك كند اين است كه زكات در ميان دستورات اسلام موقعيت خاصى دارد؛ زيرا پرداختن آن نشانه به رسميت شناختن حكومت اسلامى و ترك آن، غالباً نوعى طغيان و سركشى و قيام بر ضدّ حكومت محسوب مى شده و مى دانيم قيام بر ضد حكومت اسلامى موجب كفر است. آیه 35 سوره «توبه» معروف به «آيه کنز» که می فرماید: «يَوْمَ يُحْمَى عَلَيْهَا فِي نَارِ‌ جَهَنَّمَ فَتُكْوَى بِهَا جِبَاهُهُمْ وَ جُنُوبُهُمْ وَ ظُهُورُ‌هُمْ هَذَا مَا كَنَزْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ فَذُوقُوا مَا كُنتُمْ تَكْنِزُونَ»(2) نیز از آیاتی است که می تواند دلیلی بر این مطلب باشد که ترک زکات از اسباب ورود به دوزخ است.(3)