آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

«عفو و گذشت» آثار شگفت انگیز مادی و معنوی فراوانی دارد. این کار، دشمنی را به دوستی بدل مى سازد به ویژه زمانى كه بدی با خوبی پاسخ داده شود و با کاستن از دشمنی ها سبب بقاء حكومتها می شود. پیامبر(ص) می فرماید: «عفو پادشاهان سبب بقاء حكومت است». علاوه بر اینکه سدی در برابر كينه ورزی و خشونت بوده و سبب عزت، آبرو، سلامت روح و طول عمر می باشد. پیامبر(ص) می فرماید: «كسى كه عفوش افزون گردد، عمرش طولانى مى شود». امام على(ع) می فرماید: «عفو و گذشت به هنگام قدرت، سپرى در برابر عذاب الهی است». و ... .

«عفو و گذشت» آثار بسيار مطلوب، جالب و شگفت انگيزى دارد كه به طور خلاصه مى توان چنين گفت:
1ـ عفو و گذشت گاه دشمنان سرسخت را به دوستان صميمى مبدل مى سازد به خصوص زمانى كه توام با نيكى و مقابله به ضد (يعنى خوبى در مقابل بدى باشد) كه در آيه 34 سوره فصلت به آن اشاره شده است.
2ـ عفو و گذشت سبب بقاء حكومتها و دوام قدرت است. چرا كه از دشمني ها و مخالفتها مى كاهد و بر دوستان و طرفداران مى افزايد. در حديثى از پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) مى خوانيم: «عَفْوُ الْمُلُوكِ بَقاءُ الْمُلْكِ»(1)؛ (عفو پادشاهان سبب بقاء حكومت است).
3ـ عفو و گذشت سبب عزت و آبرو مى گردد، چرا كه در نظر مردم نشانه بزرگوارى و شخصيت و سعه صدر است، در حالى كه انتقام جويى نشانه كوتاه فكرى و عدم تسلّط بر نفس مى باشد. پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) در حديثى می فرماید: «عليكم بالعفو فَاِنَّ الْعَفْوَ لا يَزيدُ اِلاّ عِزّاً»(2)؛ (بر شما باد به عفو و گذشت، چرا كه عفو چيزى جز عزت بر انسان نمى افزايد).
4ـ عفو و گذشت جلو تسلسل ناهنجارى ها و كينه ورزى ها و خشونت و جنايت را مى گيرد، و در واقع نقطه پايانى بر آنها مى گذارد، زيرا انتقام جويى از يك طرف سبب برافروخته شدن آتش كينه در دل طرف ديگر مى شود، و او را به انتقامى خشن تر وا مى دارد، و آن انتقام خشن تر سبب خشونت بيشترى از طرف ديگر مى شود، و گاه به جنگى تمام عيار در ميان دو طايفه يا دو قبيله بزرگ منجر مى گردد كه خون هاى زيادى در آن ريخته مى شود، و اموال و ثروت ها بر باد مى رود. در حديثى از رسول خدا(صلى الله عليه وآله) آمده است: «تَعافُوا تَسْقُطُ الضَغائِنُ بَيْنَكُمْ»(3)؛ (يكديگر را عفو كنيد كه دشمنى ها و كينه ها را از ميان مى برد).
5ـ عفو سبب سلامت روح و آرامش جان و در نتيجه سبب طول عمر است، همان گونه كه در حديث ديگرى از رسول اللّه(صلى الله عليه وآله) مى خوانيم كه فرمود: «مَنْ كَثُرَ عَفْوُهُ مُدَّ فى عُمْرِهِ»(4)؛ (كسى كه عفوش افزون گردد، عمرش طولانى مى شود).
البته آنچه در بالا گفته شد آثار و بركات اجتماعى عفو و گذشت است، و اما نتايج معنوى و پاداش هاى اخروى آن، بيش از اين ها است، همين اندازه كافى است كه بدانيم در حديثى از اميرمؤمنان على(عليه السلام) آمده است كه: «الْعَفْوُ مَعَ الْقُدْرَةِ جُنَّةٌ مِنْ عَذَابِ اللَّهِ سُبْحَانَه‏»(5)؛ (عفو و گذشت به هنگام قدرت سپرى است، در برابر عذاب الهى).(6)