آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

حلم و بردباری آثار بسیاری در زندگی انسان دارد، حلم، انسان را از خطرات جبران ناپذیر غضب نجات داده و مایه عزت و آبروی او در برابر افراد نادان می شود. رسول اكرم(ص) در حدیثی ده ثمره مثبت برای حلم بیان کرده و مى فرمايد: «از آثار حلم، انجام كارهاى خوب، همنشينى با نيكان، بالا رفتن شخصيت انسان، برطرف شدن خسّت و پستى، طالب خير بودن، به مقامات عالى رسيدن، از عفو بهره گرفتن و به مردم فرصت دادن، كار نيك بجا آوردن و سكوت [در برابر نادان] پيشه كردن، اين ها امورى هستند كه عاقل به خاطر حلمش از آن بهره مى گيرد».

حلم و بردبارى آثار بسيارى در زندگى انسان ها دارد، از جمله: انسان را از خطرات غضب كه گاهى تا آخر عمر دامان انسان را رها نمى كند نجات و رهايى مى بخشد. ديگر اين كه مايه عزت و آبرو است، چرا كه همه مردم حلم و بردبارى را در مقابل افراد نادان و لجوج، دليل بر شخصيت، ظرفيت و عقل مى شمرند، لذا امام علی(علیه السلام) می فرمایند: «مَنْ حَلُمَ سادَ»(1)؛ (آن كس كه حلم پيشه كند، بزرگ و سرور مى شود). اضافه بر اين حلم در برابر نادان سبب مى شود كه مردم به يارى حليم و بر ضد نادان قيام مى كند، به همين دليل در حديثى مى خوانيم كه اميرمؤمنان على(عليه السلام) مى فرمايد: «اِنَّ اَوَّلَ عِوَض الْحَليمِ مِن خِصْلَتِهِ اَنَّ النَّاسَ كُلُّهُم اَعْوانُهُ عَلى خَصْمِهِ»(2)؛ (نخستين نتيجه اى كه شخص بردبار و حليم از حلم خود مى گيرد اين است كه مردم به يارى او در مقابل دشمن جاهلش بر مى خيزند). به علاوه حلم سبب عزت و آبرو است، در حالى كه خشم آميخته به جهل سبب آبروريزى است. رسول خدا(صلى الله عليه وآله) در حديثى می فرمایند: «ما اَعَزَّ اللّهُ بِجَهْل قَطُّ وَ لا اَذَلَّ بِحِلْم قَطُّ»(3)؛ (خداوند هيچ كس را به خاطر جهلش عزيز نمى كند، همان گونه كه هيچ كس را به خاطر حلمش ذليل نخواهد كرد).
كوتاه سخن اين كه حلم و بردبارى در زندگى براى انسان بركات زيادى دارد، رسول اكرم(صلى الله عليه وآله) در حدیثی ده ثمره مثبت برای حلم بیان کرده و مى فرمايد: «فَاَمّا الْحِلْمُ فَمِنْهُ رُكُوبُ الْجَميلِ، وَ صُحْبَةُ الاْبْرارِ، وَ رَفْعٌ مِنَ الضِّعَهِ، وَ رفُعٌ مِنَ الخَساسَةِ، وَ تَشهِّى الْخَيرِ، وَ يُقَرِّبُ صاحِبَهُ منْ مِعالِى الدَّرَجاتِ، وَ الْعَفوِ وَ الْمَهلِ وَ الْمَعْروُفِ وَ الصَّمْتِ، فَهذا ما يَتَشَعَّبَ لِلْعاقِلِ بِحِلْمِهِ»(4)؛ (از آثار حلم، انجام كارهاى خوب، همنشينى با نيكان، بالا رفتن شخصيت انسان، برطرف شدن خسّت و پستى، طالب خير بودن، به مقامات عالى رسيدن، از عفو بهره گرفتن و به مردم فرصت دادن، كار نيك بجا آوردن و سكوت [در برابر نادان] پيشه كردن، اين ها امورى هستند كه عاقل به خاطر حلمش از آن بهره مى گيرد).(5)