آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

امام علي(ع) در بيان فجایع حکومت بنی امیّه می فرماید: «آنها همچنان به حكومت خود ادامه مى دهند تا آنجا كه حرامى را باقى نگذارند؛ مگر اين كه حلال بشمارند. در این حكومت خودكامه، كار به قدرى سخت مى شود كه مردم همچون برده اى هستند كه به يارى اربابشان بر مى خيزند؛ در حضور، ناگزير از اطاعت و در غياب، از آنها بدگويى مى كنند و خانه و خيمه اى باقى نمى ماند مگر اينكه ظلم شان در آن راه مى يابد و فساد و سوء تدبيرشان، مردم را از خانه هاى خويش فرارى مى دهد، كار حكومت آنها بدانجا مى رسد كه مردم دو گروه مى شوند و هر دو گروه گريانند: گروهى براى دينشان و گروهى براى دنيايشان! و ...».

امام علي(عليه السلام) در خطبه 98 «نهج البلاغه»، آينده بنى اميّه را شرح مى دهد و فجايع اين حكومت ظالم و ستمگر را در پنج عنوان خلاصه مى كند. نخست مى فرمايد: (به خدا سوگند! آنها همچنان به حكومت خود ادامه مى دهند تا آنجا كه حرامى را باقى نگذارند؛ مگر اين كه حلال بشمارند و پيمانى [از پيمان هاى الهى و مردمى] نمى ماند؛ مگر اينكه آن را مى شكنند)؛ «وَ اللهِ لَا يَزَالُونَ(1) حَتَّى لَا يَدَعُوا للهِ مُحَرَّماً إِلَّا اسْتَحَلُّوهُ، وَ لَا عَقْداً إِلَّا حَلُّوهُ».
در دومين فاجعه اى كه آنها براى مسلمين به وجود مى آورند، اشاره به ظلم گسترده و فراگير آنها كرده، مى فرمايد: (خانه و خيمه اى باقى نمى ماند مگر اينكه ظلم و ستم شان در آن راه مى يابد و فساد و سوء تدبيرشان، مردم را از خانه هاى خويش فرارى مى دهد)؛ «وَ حَتَّى لَا يَبْقَى بَيْتُ مَدَرٍ، وَ لَا وَبَرٍ إِلَّا دَخَلَهُ ظُلْمُهُمْ وَ نَبَا بِهِ سُوءُ رَعْيِهِمْ».
سپس در بيان فاجعه سوم مى فرمايد: (كار حكومت آنها بدانجا مى رسد كه مردم دو گروه مى شوند و هر دو گروه گريانند: گروهى براى دينشان و گروهى براى دنيايشان!)؛ «وَ حَتَّى يَقُومَ الْبَاكِيَانِ يَبْكِيَانِ: بَاكٍ يَبْكِي لِدِينِهِ، وَ بَاكٍ يَبْكِي لِدُنْيَاهُ».
آرى! دين باوران به خاطر خطراتى كه از سوى اين گروه بازمانده جاهلى، متوجّه دين مى شود اشك مى ريزند و دنيا طلبان به خاطر هجوم ظالمانه آنها به دنياى مردم؛ چرا كه آنها، هم عقايد مردم را غارت مى كردند و هم دنيايشان را.
در بيان چهارمين فاجعه مى فرمايد: (در اين حكومت خودكامه، كار به قدرى سخت مى شود كه شما همچون برده اى خواهيد بود كه به يارى ارباب [ظالم و ستمگرش] بر مى خيزد؛ در حضور ناگزير از اطاعت است و در غياب از او بدگويى مى كند!)؛ «وَ حَتَّى تَكُونَ نُصْرَةُ أَحَدِكُمْ مِنْ أَحَدِهِمْ كَنُصْرَةِ الْعَبْدِ مِنْ سَيِّدِهِ، إذَا شَهِدَ أَطَاعَهُ، وَ إِذَا غَابَ اغْتَابَهُ».
اشاره به اينكه آنها مردم را به بردگى و عبوديّت مى كشند؛ نه عبوديّتى كه حداقل توأم با رابطه عاطفى باشد و غلام مورد محبّت آقا و آقا مورد علاقه غلام قرار گيرد، بلكه عبوديّتى توأم با ظلم و تحقير! كه گويى زنجير بر گردن آنها نهاده اند و به هر جا مى خواهند مى كشند.
در بيان پنجمين و آخرين فاجعه مى فرمايد: (اين حكومت ظالم و بيدادگر تا آنجا پيش مى رود كه هر كس به خدا اميدوارتر [و نزديك تر] است، بيش از همه رنج و مصيبت مى بيند)؛ «وَ حَتَّى يَكُونَ أَعْظَمَكُمْ فِيهَا عَنَاءً أَحْسَنُكُمْ بِاللهِ ظَنّاً».
از يك حكومت جنايتكار و ستم پيشه و فاقد دين و اخلاق غير از اين انتظار نمى رود كه هر كس پاك تر است در آن حكومت جام بلا و مصيبت بيشترى به او مى دهند.
در پايان اصحاب و ياران خود را در برابر حوادث دردناكى كه در پيش دارند با اين جمله دلدارى مى دهد؛ مى فرمايد: (اگر خداوند براى شما عافيت و سلامت پيش آورد [و از اين امواج خطرناك در امان بوديد، اين نعمت الهى را] بپذيريد [و خدا را شكر گوييد] و اگر [طوفان حوادث شما را گرفت و] به رنج و ناراحتى گرفتار شديد، شكيبا باشيد! كه سرانجام نيك براى پرهيزكاران است!)؛ «فَإِنْ أَتَاكُمُ اللهُ بِعَافِيَةٍ فَاقْبَلُوا، وَ إِنْ ابْتُلِيتُمْ فَاصْبِرُوا، فَإِنَّ الْعَاقَبَةَ لِلْمُتَّقِينَ».
از اين تعبير استفاده مى شود كه اگر چه در حكومت بنى اميّه اكثريت عظيم مردم در رنج و فشار و تعب بودند؛ ولى گروه اندكى از امواج اين حوادث بر كنار بودند و امام(عليه السلام) به هر دو گروه نصيحت مى كند؛ گروه اوّل را به صبر و شكيبايى و انتظار فرج و گروه دوم را به شكرگزارى در برابر حق!.(2)