آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

ایشان دراین باره مي فرمايد: «به عمل بپردازيد خدا شما را رحمت كند!، و بايد اعمال شما بر طبق نشانه هاى روشن [قرآن و سنّت معصومين(ع)] بوده باشد، راه روشن است و شما را به خانه امن و امان دعوت مى كند، شما در سرايى هستيد كه مى توانيد از خطاهاى خود، عذرخواهى كنيد و رضايت او را جلب نماييد، مهلت كافى و فراغت خاطر داريد، پرونده هاى اعمال گشوده و قلم ها آماده نوشتن است، بدن هاى شما سالم و زبان ها آزاد است [و آماده انجام هر كار خير و بيان هر سخن نيكى هستيد]، توبه پذيرفته مى شود، و اعمال مقبول مى گردد».

امام علي(علیه السلام) در آخرين بخش از خطبه 94 «نهج البلاغه»، طىّ بيانى كوتاه و بسيار پرمحتوا، تذكّراتى بسيار آموزنده بيان مى فرمايد. نخست مى فرمايد: (به عمل بپردازيد خدا شما را رحمت كند!)؛ «إِعْمَلُوا، رَحِمَكُمُ اللهُ». سپس به مسير اشاره كرده، مى فرمايد: (و بايد اعمال شما بر طبق نشانه هاى روشن [كتاب خدا و سنّت معصومين(عليهم السلام) بوده باشد])؛ «عَلَى أَعْلَامٍ بَيِّنَةٍ». سپس اين نكته را يادآورى مى كند كه تشخيص اين راه و مقصد آن، كار مشكلى نيست: (راه، روشن است و شما را به خانه امن و امان [بهشت و سعادت جاويدان] دعوت مى كند)؛ «فَالطَّرِيقُ نَهْجٌ يَدْعُو اِلَى دَارِ السَّلَامِ».
آنگاه به فرصت هاى بسيار گرانبهايى كه مردم در اختيار دارند و غالباً به آن توجّه ندارند، اشاره كرده و طىّ هشت جمله، جوانب مختلف اين فرصت هاى گرانبها را روشن مى سازد و مى فرمايد: (شما در سرايى هستيد كه مى توانيد از خطاهاى خود، [در پيشگاه خداوند] عذرخواهى كنيد و رضايت او را جلب نماييد، مهلت كافى و فراغت خاطر [براى انجام حسنات و كسب فضايل] داريد، پرونده هاى اعمال گشوده و قلم ها آماده نوشتن است [و اين، فرصت گرانبهايى است كه نبايد آن را از دست دهيد]، بدن هاى شما سالم و زبان ها آزاد است [و آماده انجام هر كار خير و بيان هر سخن نيكى هستيد]، توبه پذيرفته مى شود، و اعمال مقبول مى گردد)؛ «وَ أَنْتُمْ فِي دَارِ مُسْتَعْتَبٍ(1)، عَلَى مَهَلٍ وَ فَرَاغٍ، وَ الصُّحُفُ مَنْشُورَةٌ وَ الْأَقْلَامُ جَارِيَةٌ، وَ الْأَبْدَانُ صَحِيحَةٌ وَ الْأَلْسُنُ مُطْلَقَةٌ، وَ التَّوْبَةُ مَسْمُوعَةٌ، وَ الْأَعْمَالُ مَقْبُولَةٌ».
از يك سو، وسايل سعادت فراهم؛ و از سوى ديگر، موانع راه قابل برطرف كردن است؛ اگر از اين فرصت ها استفاده نشود، به راستى جاى تأسّف است! به خصوص اينكه، هيچ تضمينى سپرده نشده كه اين فرصت گرانبها تا كى پايدار مى ماند؛ ممكن است در يك لحظه كوتاه، همه چيز پايان گيرد؛ درهاى توبه بسته شود، پرونده هاى اعمال مختومه گردد، قلم ها از نوشتن حَسَنات باز ايستد، بدن ها عليل و ناتوان به بستر بيمارى افتد، زبان ها از كار بيفتد و هيچ گونه راه بازگشتى وجود نداشته باشد!
«قرآن مجيد» بارها هشدار داده و همگان را به اين حقيقت توجّه مى دهد كه بعد از مرگ، پشيمانى و ندامت سودى ندارد و تقاضاى بازگشت به دنيا و جبران تقصيرات به جايى نمى رسد. مى فرمايد: «وَ أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْنَاكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِىَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ فَيَقُولَ رَبِّ لَوْلاَ أَخَّرْتَنِي إِلَى أَجَلٍ قَرِيبٍ فَأصَّدَّقَ وَ أَكُنْ مِنَ الصَّالِحِينَ»؛ (از آنچه به شما روزى داده ايم انفاق كنيد پيش از آن كه مرگ يكى از شما فرا رسد و بگويد: پروردگارا چرا مرگ مرا مدّت كمى به تأخير نينداختى تا در راه خدا صدقه دهم و از صالحان باشم!) و بلافاصله مى افزايد: «وَ لَنْ يُؤَخِّرَ اللهُ نَفْساً إِذَا جَاءَ أَجَلُهَا وَ اللهُ خَبيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ»(2)؛ (خداوند هرگز مرگ كسى را هنگامى كه اجلش فرا رسد، به تأخير نمى اندازد و خداوند به آنچه انجام مى دهيد آگاه است).(3)