آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

درست است كه زمين و آسمان همه از مخلوقات خداست؛ ولى مراكزى در جهان مادّه وجود دارد كه محل تابش انوار الهى يا به تعبير ديگر، داراى قداست خاصّى است. همان گونه كه در روى زمين، همه جا شبيه هم نيست و قداستِ محل سبب مى شود كه مكان هايى چون طور و حرا و مسجد الحرام از انوار الهيّه بيشتري برخوردار باشند، در جهان بالا و آسمان ها نيز مراكز قُدسى وجود دارد كه فرشتگان، پيام الهى را در آنجا درك مى كنند و اعمال نيك بندگان را در آن مراكز به وديعت مي سپارند و تا روز قیامت نگهدارى خواهد شد.

امام علي(علیه السلام) در بخشی از خطبه 91 «نهج البلاغه» اشاره به طرق صعود و نزول فرشتگان به آسمان ها كرده، مى فرمايد: (مشكل فرود آمدن فرشتگان را براى ابلاغ فرمان او و بالا بردن اعمال مخلوقات را به آسمان آسان نمود)؛ «وَ ذَلَّلَ لِلْهَابِطِينَ بِأَمْرِهِ وَ الصَّاعِدِينَ بِأَعْمَالِ خَلْقِهِ حُزُونَةَ(1) مِعْرَاجِهَا».
سؤالى كه در اينجا مطرح مى شود اين است كه مگر خداوند مكانى در آسمانها دارد كه فرشتگان پيام او را از آسمان بالا به زمين مى آورند و اعمال بندگان را از زمين نزد او به سوى آسمانها مى برند؟ به يقين، چنين چيزى درباره خداوند كه مافوق عالم مادّه است و زمان و مكان و اجزايى براى او تصوّر نمى شود، امكان پذير نيست! پس چگونه فرشتگان از نزد او پيام مى آورند و اعمال بندگان را نزد او مى برند؟
با توجّه به يك نكته دقيق، پاسخ اين سؤال روشن مى شود و آن اينكه درست است زمين و آسمان همه از مخلوقات خداست؛ ولى مراكزى در اين جهان مادّه وجود دارد كه محل تابش انوار الهى يا به تعبير ديگر، داراى قداست خاصّى است. همان گونه كه در روى زمين هم، همه جا شبيه هم نيست؛ مثلاً موسى بن عمران(عليهما السلام) براى گرفتن پيام خدا به كوه طور مى رود و پيامبر اسلام(صلى الله عليه و آله) در آغاز به غار حرا مى رفت؛ در حالى كه هيچ يك از آنها نزديك تر به خدا از ديگرى نبود؛ ولى قداستِ محل سبب مى شود كه در مكان هايى همچون طور و حرا و مسجد الحرام و مانند آن انوار الهيّه، بيشتر باشد.
در مورد فرشتگان نيز چنين است كه در جهان بالا، مراكز قُدسى وجود دارد كه فرشتگان در آن مراكز مقدّس، پيام الهى را درك مى كنند و پيغمبر اكرم(صلى الله عليه و آله) نيز در معراج به همان مراكز؛ بلكه بالاتر از آنها رسيد و مشمول عنايات بيشترى گرديد و اعمال نيك بندگان نيز در آن مراكز قدسی، به وديعت سپرده مى شود و تا روز قیامت نگهدارى خواهد شد.(2)