پاسخ اجمالی:
پيامبر(ص) علاقه وافری نسبت به امام حسن(ع) داشت؛ نحوه ابراز محبت در موقع پایین آمدن از منبر و بوسیدن او و باز بالا رفتن بر منبر، نشانه جهت‌دار بودن این اظهار علاقه است. ایشان در وقت اظهار محبتش به امام حسن(ع) حاضران را شاهد مي‌گرفت تا این ابراز علاقه را به غائبین برسانند. امام حسن(ع) در بیعت رضوان حضور داشته و پیامبر(ص) با او بیعت کرده است. حضور او در مباهله به عنوان يكي از اصحاب کساء، نشانه اعتبار او نزد پيامبر(ص) و توفیق ایشان در بر انگیختن مردم کوفه در برابر ناکثین نشانه اعتبار او نزد كوفيان است.
پاسخ تفصیلی:
امام مجتبی(علیه السّلام) در شب یا روز نیمه ماه رمضان سال سوم هجرت به دنیا آمدند(1) گرچه در برخی نقل ها سال دوم گزارش شده(2) که به نظر درست نمی آید، هیچ گونه اختلافی در ماه تولد و روز آن گزارش نشده است. شهادت آن حضرت هم در برخی نقل ها، در ماه صفر دانسته شده بدون آن که روز آن مشخص شود.(3) در خبر مرحوم «کلینی» و «نوبختی» آمده است که رحلت در روز آخر ماه صفر بوده(4) چنان که شیخ «طوسی» در نقلی، رحلت را در بیست و هشتم صفر روایت کرده است.(5) «یعقوبی» ربیع الاول سال 49 را ماه و سال شهادت دانسته و سن امام را 47 سال گزارش کرده است.(6) درباره این که سال شهادت، سال 49 هجری است، بسیاری از منابع اتفاق نظر دارند.(7) برخی هم سال پنجاه(8) و پنجاه و یکم(9) را نقل کرده اند.
درباره فضایل امام حسن(علیه السّلام) روایات فراوانی نقل شده است. راویان این اخبار عده زیادی از عالمان اهل سنت و علمای شیعه اند.(10) در گذر تاریخ، آثار زیادی نگاشته شده است که در آنها فضایل این امام گردآوری شده است؛ اما متأسفانه درباره رخدادهای زندگی آن حضرت، تا این اواخر کمتر تلاش درخوری صورت پذیرفته بود؛ بلکه بیشتر، همانند بسیاری از مقاطع دیگر، حوادث آن دوره بدون پژوهش جدی و ارزیابی دقیق و استوار، بر روی هم انباشته شده است.
بسیاری از فضایل روایت شده درباره آن امام همام، حکایت از آن دارد که رسول خدا(صلّی اللّه علیه و آله) علاقه وافری نسبت به این دو برادر داشته و به طور علنی محبت خویش را نسبت به آنان ابراز می کرده است. نحوه ابراز محبت، همانند پایین آمدن از منبر و بوسیدن آنها و باز بالا رفتن بر منبر، نشانه جهت دار بودن این اظهار و ابراز علاقه است.(11) افزون بر آن از رسول خدا(صلّی اللّه علیه و آله) نقل شده که در وقت اظهار محبت نسبت به امام حسن(علیه السّلام) فرمود که شاهدان، این ابراز علاقه را به غائبین برسانند(12) و یا می فرمود: «من او را دوست می دارم و نیز کسی که او را دوست بدارد دوست دارم».(13)
حضور او در «مباهله» و قرار گرفتن او در میان اصحاب کساء، نشانه اعتبار و اهمیتی است که رسول خدا(صلّی اللّه علیه و آله) برای او قائل می شده است. جالب است که امام مجتبی(علیه السّلام) در بیعت «رضوان» حضور داشته و پیامبر(صلّی اللّه علیه و آله) با او بیعت کرده است.(14) در روایتی از رسول خدا(صلّی اللّه علیه و آله) آمده است: «لَوْ کَانَ الْعَقْلُ رَجُلاً لَکَانَ الْحَسَنُ»(15)؛ (اگر عقل در مردی مجسم می شد، همانا حسن بود). قدرت امام حسن(علیه السّلام) در بر انگیختن مردم کوفه در جریان شورش «ناکثین»(16) نشانِ اهمیت و اعتبار او در نزد مردم آن شهر می باشد. مسلمانان با توجه به همین احادیث، فرزندان فاطمه زهرا(علیها السّلام) را فرزندان رسول خدا(صلّی اللّه علیه و آله) دانسته و علی رغم انکار بنی امیه و بعدها بنی عباس، کوچکترین تردیدی برای مسلمانان بوجود نیامد.(17) بر مبنای همین شخصیت والا بود که چون امام علي(علیه السّلام) او را به عنوان جانشین خود به مردم معرفی نمود، مردم عراق و بسیاری نقاط دیگر با او به عنوان خلیفه رسمی بیعت کردند.(18)
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.