پاسخ اجمالی:
امام سجاد(ع) از «ماه» به عنوان مخلوق مطیع خداوند، سبب روشنی شب ها و نشانه عظمت خداوند یاد فرموده اند. امام صادق(ع) نیز طلوع خورشید را مایه پدید آمدن روز و امکان کار برای تامین معاش و غروب آن را مایه آرامش می داند. همچنین گردش خورشید را موجب بهره بردن همه موجودات از آن و پیدایش فصل های چهارگانه و به ثمر رسیدن میوه ها و غلات می داند. ایشان گردش ماه را سبب پدید آمدن حساب و تقویم سال و نور ملایمش را برای مردم آرامش بخش توصیف می فرماید.
پاسخ تفصیلی:
هنگامى كه چشم امام سجّاد(علیه السلام) به هلال ماه مى افتاد آن را مخاطب ساخته، اين كلمات را كه يك پارچه درس توحيد و خداشناسى است زمزمه مى فرمود: «أَيُّها الْخَلْقُ الْمُطِيْعُ! الدّائِبُ السَّرِيْعُ الْمُتَرَدِّدُ فِى مَنازِلِ التَّقْدِيْرِ اَلْمُتَصَرِّفُ فِى فَلَكِ التَّدبِيْرِ، آمَنْتُ بِمَنْ نَوَّرَبِكَ الظُّلَمَ، وَ أَوْضَحَ بِكَ الْبُهَم، وَ جَعَلَكَ آيَةً مِنْ آياتِ مُلْكِهِ، وَ عَلامَةً مِنْ عَلاماتِ سُلْطانِهِ... سُبْحانَهُ ما أَعْجَبَ ما دَبَّرَ فى أمْرِكَ وَ أَلْطَفَ ما صَنَعَ فِى شَأنِكَ جَعَلَكَ مِفْتاحَ شَهْرٍ حادِثٍ لاَِمْرٍ حادِثٍ...»(1)؛ (اى مخلوق مطيع! و اى گردنده سريع كه در منزل‌گاه هاى معين پيوسته در رفت و آمدى، و در فلك تدبير متصرّفى، ايمان آوردم به كسى كه تاريكى ها را به وسيله تو روشن ساخته، و مبهمات را با تو واضح كرده، و تو را نشانه اى از نشانه هاى حكومتش و علامتى از علامتهای اقتدارش قرار داده... منزّه است او، چقدر عجيب كار تو را تدبير فرموده! و چه ظریف است آنچه در شأن تو انجام داده! تو را كليد ماه جدید، براى شروع کارها قرار داده است...).
همچنین امام صادق(علیه السلام) در روايت مفضّل مى فرمايد: «اى مفضّل! در طلوع و غروب خورشيد انديشه كن كه خداوند حاكميت روز و شب را با آن برپا مى دارد. اگر طلوع خورشيد نبود كار جهان به كلّى به هم مى خورد، و مردم توانايى بر امرار معاش و تدبير كارهايشان را نداشتند، دنيا براى آنها تاريك، و زندگى با نبودن نور خورشيد و آثار آن ناگوار مى شد، و فوائد طلوع آفتاب آشكار است و بى نياز از شرح. در منافع غروب آن بينديش، اگر غروب آفتاب نبود مردم آرامش و قرار نداشتند، با اينكه احتياج زيادى براى آسايش جسم و آرامش روح به آن دارند... سپس در دور و نزدیک شدن خورشيد كه سبب پيدايش فصول چهارگانه و منافع و آثار آن است تفکر کن... و همچنين در انتقال خورشيد در برج هاى دوازده گانه براى تكميل دوره سالانه... اين تغيير موضع آفتاب سبب رسيدن غلّات و ميوه ها و آغاز نشو و نماى گياهان است...
به كيفيّت طلوع خورشيد در اين جهان بنگر كه چگونه خدواند براى آن برنامه ريزى كرده. اگر خورشيد در يك گوشه از آسمان ثابت مى ماند، هرگز شعاع و منافع آن به نقاط زيادى نمى رسيد، گردش آن سبب مى شود كه همه موجودات از آن بهره گيرند.
آيا مردم نمى بينند اين امور مهمّه چگونه انجام مى گيرد؟ و هيچگونه تخلّف و ناموزونى در امورى كه به سود مردم جهان و بقاى آن است در آن ديده نمى شود!
به وسيله ماه خدا را بشناس كه مردم با نظام مخصوصش ماه ها را مى شناسند و حساب سال را نگه مى دارند... ببين چگونه شب هاى تاريك را روشن مى سازد؟ و چه فايده اى در آن نهفته است؟ زيرا با تمام نيازى كه مردم براى آرامش و خنك شدن هوا به ظلمت شب دارند؛ صلاح اين نيست كه شب ها يك پارچه تاريك باشد كه هيچ كارى نتوان انجام داد. بلكه گاه مردم به خاطر تنگى وقت يا گرماى هوا در اعمال روزانه، نياز به ادامه كار در شب دارند، در اين حالت مى توانند قسمتى از كارهاى لازم را در نور ماه انجام دهند، و اينكه نور ماه در همه شب نيست، و از نور خورشيد كمتر است، براى اين است كه مردم برنامه مفصّلى براى كار در شب نچينند و آرامشى كه منظور است به كلّى از دست نرود».(2)،(3)
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.