آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

امام علي(ع) درباره «حلم» و «بردباري» می فرماید: «حلم، دهان بند سفيه است». در واقع امام(ع) بهترین عکس العمل در مقابل سخنان ناموزن سفيهان را استفاده از دهان بندِ «حلم» می داند؛ زیرا گفتن يك جمله در برابر آنها گاه سبب شنیدن ده جمله ناموزون ديگر می شود و اضافه بر آن، انسان با اين گفتگو هم سطح آنها قرار گرفته و ارزش خود را از دست مى دهد. از این رو امام(ع) می فرماید: «حلم، حجابى است در برابر آفت ها».

امام علي(عليه السلام) در كلامی حكيمانه مى فرمايد: (حلم، دهان بند سفيه است)؛ «وَ الْحِلْمُ فِدَامُ السَّفِيهِ». «فدام» در لغت به معناى دهان بند و گاه به معناى پارچه اى است كه مايعى را با آن صاف مى كنند و در اينجا همان معناى اول اراده شده است.
در مورد عكس العمل در مقابل سخنان ناموزون سفيهان و ايرادهاى بى دليل آنان و توقعات بى جاى آنها در قرآن و احاديث دستور به «حلم» داده شده است. امام(عليه السلام) در اينجا تعبير زيبايى را به كار برده و آن تعبير «فدام»؛ (دهان بند) است. گاه حيواناتى را كه گاز مى گيرند يا غذاهايى را كه نبايد بخورند مى خورند دهان بند مى زنند. از این رو بهترين راه مقابله با سفيهان استفاده از دهان بندِ «حلم» است و گرنه گفتن يك جمله در برابر آنها گاه سبب مى شود ده جمله ناموزون ديگر بگويند و اضافه بر آن، انسان با اين گفتگو هم سطح آنها قرار مى گيرد و ارزش خود را از دست مى دهد.
در حديثى از امام صادق(عليه السلام) مى خوانيم كه مى فرمايد: «إنَّ مَنْ جاوَبَ السَّفيهَ وَ كافَئَهُ قَدْ وَضَعَ الْحَطَبَ عَلَى النّارِ»(1)؛ (كسى كه با سفيه مقابله كند و پاسخ او را دهد گوئى هيزم بر آتش مى نهد). همچنین اميرمؤمنان(عليه السلام) در حديث ديگرى كه در «غرر الحكم» نقل شده می فرماید: «اَلْحِلْمُ حِجابٌ مِنَ الآفاتِ»؛ (حلم، حجابى است در برابر آفت ها [و يكى از آفت ها، مزاحمت هاى سفيهانه است]).(2)