آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

يكي از آياتي كه دلالت بر وجود امام زمان(عج) دارد «آیه اولوا الامر» است كه مى فرمايد: «اطاعت كنيد خدا را! و اطاعت كنيد پيامبر خدا و اولوا الأمر[اوصياى پيامبر] را». مقصود از «اولى الامر» ائمه معصومين(ع) هستند؛ زيرا آيه دلالت بر وجوب اطاعت به طور مطلق دارد و اين نیازمند عصمت آنان است، حال اگر اولوا الامر معصوم نباشند و در برخى از موارد سهو و نسيان داشته باشند و در عين حال اطاعت آنها به طور مطلق واجب باشد، مستلزم تناقض در وجوب اطاعت است.

يكي از آياتي كه دلالت بر وجود امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) دارد «آیه اولوا الامر» است. خداوند متعال در اين آيه مى فرمايد: «أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ»(1)؛ (اطاعت كنيد خدا را! و اطاعت كنيد پيامبر خدا و اولوا الأمر[اوصياى پيامبر] را). از آيه فوق به خوبى استفاده مى شود كه در هر عصر و زمانى بايد امام معصومى در قيد حيات باشد که او را اطاعت نماييم، اطاعتى كه همانند اطاعت خداوند است.

مقصود از «اولى الامر» در آيه فوق، كسانى اند كه امور مردم در اختيار آنان است و آنها کسی غير از معصومين(عليهم السلام) نيستند؛ زيرا آيه دلالت بر وجوب اطاعت به طور مطلق و بدون هيچ قيد و شرطى دارد. اين مستلزم عصمت آنان است و گرنه منجر به تناقض مى شود. به جهت آنكه اطاعت خدا و رسول بدون هيچ قيد و شرطى واجب است، حال اگر اولى الامر معصوم نباشند و در برخى از موارد اشتباه يا سهو و نسيان داشته باشند و در عين حال اطاعت آنها به طور مطلق واجب باشد مستلزم تناقض در وجوب اطاعت است. نتيجه اينكه مقصود از «اولى الامر» در آيه، معصومين(عليهم السلام) هستند، كه در هر زمان بايد فردى از آنها باشد تا اطاعت گردد، و در اين زمان كسى جز امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) نيست.
از جمله روايات متواترى كه انطباق آيه فوق را بر اهل بيت(عليهم السلام) تأييد مى كند حديث معروف «ثقلين» است؛ زيرا پيامبر(صلى الله عليه و آله) در آن حديث امر به اطاعت از كتاب و عترت و اهل بيت معصوم خود كرده كه همان «اولواالامر» در آيه فوق هستند و در آن نيز امر به اطاعت مطلق كرده است و نيز آيه شريفه «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِكُلِّ قَوْمٍ هادٍ»(2)؛ و احاديث «دوازده خليفه» نيز بر اين برداشت از آيه فوق دلالت دارد. به همين جهت است كه برخى از علماى اهل سنت نيز قائل به نزول آيه فوق در شأن اهل بيت(عليهم السلام) شده اند از قبيل:
1. ابن حيان اندلسى.(3)
2. نيشابورى.(4)
3. محمد صالح كشفى ترمذى.(5)
4. قندوزى حنفى.(6)
5. حموينى شافعى.(7)
6. حاكم حسكانى.(8) حاكم حسكانى به سندش از مجاهد در تفسير آيه فوق نقل كرده كه اين آيه در شأن اميرالمؤمنين(عليه السلام) نازل شد، هنگامى كه پيامبر(صلى الله عليه و آله) او را جانشين خود در مدينه قرار داد.(9)