آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

«زكات» از نظر شيعه پس از نماز از همه عبادات مهمتر است؛ بلكه در بعضى اخبار ائمه اهل بيت(ع) اين مضمون وارد شده: «مَن لَا زَكَوةَ لَهُ لَا صَلَوةَ لَهُ»؛ (كسى كه زكات نمى دهد نمازش قبول نيست!). شيعه ـ مانند ساير مسلمانان ـ زكات را در «نُه چيز» واجب مى داند: چهارپايان سه گانه (گوسفند، گاو و شتر)، غلات چهارگانه (گندم، جو، خرما و كشمش) و «طلا و نقره» مسكوك. واجب شدن زكات در اين مواردِ نُه گانه، شرايط و حد نصاب معينى دارد كه در كتاب هاى مربوطه توضيح آن داده شده است. مصارف زكات از نظر شيعه همان گروه هشت گانه اى هستند كه قرآن مجيد بيان كرده است.

«زكات» از نظر شيعه پس از نماز از همه عبادات مهمتر است؛ بلكه در بعضى اخبار ائمه اهل بيت(عليهم السلام) اين مضمون وارد شده: «مَن لَا زَكَوةَ لَهُ لَا صَلَوةَ لَهُ»(1)؛ (كسى كه زكات نمى دهد نمازش قبول نيست!). شيعه ـ مانند ساير مسلمانان ـ زكات را در «نُه چيز» واجب مى داند: چهارپايان سه گانه (گوسفند، گاو و شتر)، غلات چهارگانه (گندم، جو، خرما و مويز[كشمش]) و «طلا و نقره» مسكوك. اينها موارد وجوب زكات است، در چند مورد هم دادن زكات مستحب مى باشد: مال التجاره، اسب و كليه محصولات كشاورزى؛ البتّه واجب شدن زكات در اين مواردِ نُه گانه، شرايط و حد نصاب معينى دارد كه در كتاب هاى مربوطه توضيح آن داده شده است. تذكر اين نكته نيز لازم است كه تمام شرايط و قيودى را كه شيعه براى زكات قائل است لااقل با يكى از مذاهب چهارگانه اهل سنّت موافقت دارد.

مصارف زكات از نظر شيعه همان گروه هشت گانه اى هستند كه قرآن مجيد بيان كرده است آنجا كه مى فرمايد: «إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاءِ وَ الْمَسَاكِينَ وَ الْعَامِلِينَ عَلَيْهَا وَ الْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَ فِى الرِّقَابِ وَ الْغَارِمِينَ وَ فِى سَبِيلِ اللهِ وَ ابْنِ السَّبِيلِ»(2)؛ (صدقات[زكات] مخصوص نيازمندان و مستمندان و مأموران جمع آورى آن و براى جلب محبّت افراد غير مسلمان و براى [آزادى] بردگان، و [اداى] بدهكاران و در راه [تقويت آيين] خدا و واماندگان در سفر است).

زكات فطره(3) يكى از اقسام زكات است كه بر هر انسان بالغ و عاقل و متمكنى لازم است كه در عيد فطر از طرف خود و تمام كسانى كه نفقه او را مى خورند، اعم از كوچك و بزرگ، بپردازند و مقدار آن براى هر نفر يك صاع (قريب يك من تبريز) و جنس آن از قوت غالب مردم مانند «گندم و جو و خرما» و امثال اينهاست. در اصول مسائل زكات فطره هيچ گونه اختلافى ميان شيعه و اهل سنّت نيست.(4)