آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

«شجاعت» نقطه مقابل صفت رذیله «ترس» و مهمترین کلید پیروزی و اساسی ترین پایه سربلندی و عظمت انسان هاست. در واقع می توان گفت با استناد به روایات شجاعت معنای وسیع و گسترده ای دارد که از آن میان می توان به صبر، سخاوت، شجاعت در ميدان سياست، شجاعت در مسائل علمى و اظهار نظرات جديد منطقى و نوآوري ها، شجاعت در مقام قضاوت و داورى و ... اشاره کرد.

شجاعت و دليرى، نقطه مقابل صفت رذيله جُبن و ترس است. هر يك از اين دو به قرينه مقابله در غالب بحث ‏ها روشن مى‏ شود، شناخت مفهوم جُبن و ترس بدون شناخت مفهومِ شجاعت مشكل است، همان گونه كه شناخت مفهومِ شجاعت بدون شناخت جُبن و ترس دشوار مى‏ باشد. «شجاعت» معنى وسيع و گسترده ‏اى دارد كه دليرى در ميدان نبرد يكى از شاخه ‏هاى آن است. شجاعت در ميدان سياست، در مسائل علمى و ابراز و اظهار نظرات جديد منطقى و نوآوري ها و شجاعت در مقام قضاوت و داورى و مانند آن هر كدام يكى از شاخه ‏هاى مهمّ شجاعت محسوب مى ‏شوند، لذا در بعضى از روايات مى ‏خوانيم: «الصَّبْرُ شَجَاعَةٌ»(1)؛ (صبر نوعى شجاعت است). در حديث ديگرى از امام علي(عليه السلام) آمده است: «اَشْجَعُ النَّاسِ اَسْخَاهُمْ»(2)؛ (شجاع‏ ترين مردم كسى است كه از همه با سخاوت ‏تر باشد!) و در حديث ديگرى از همان بزرگوار مى‏ خوانيم: «لَوْ تَمَيَّزَتِ الْاَشْيَاءُ لَكَانَ الصِّدْقُ مَعَ الشَّجَاعَةِ وَ كَانَ الْجُبْنُ مَعَ الْكِذْبِ»(3)؛ (هرگاه اشياء از هم جدا شوند، صدق و راستى در كنار شجاعت، و ترس در كنار دروغگويى قرار خواهد گرفت). اين احاديث هر كدام به يكى از شاخه‏ هاى شجاعت اشاره مى‏ كند كه در مفهوم جامع اين واژه درج شده است. در كتب پيشينيان علم اخلاق، شجاعت يكى از اركان چهارگانه فضايل و ترس يكى از رذايل چهارگانه شمرده شده است. در تاريخ انبياى بزرگ و پيروان راستين آنها مظاهر شجاعت به خوبى نمايان است، آرى آنها اسطوره‏ هاى مقاومت و شجاعت بودند و سرمشق خوبى براى همه انسانها.(4)