آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

از عوامل پيشرفت مسلمین در صدر اسلام، منطبق شدن آنان با نيازهاى اندك بود. آنها با اين كار در برابر فشارها و محاصره اقتصادى در شعب ابي طالب پيروز شدند. دستورات اسلام و رهبرِ آن، چنان مسلمانان را ساخته بود كه اگر مى خواستند به زندگى پرزرق و برق دنيا روى آورند، كمال نفسانى و ايمان آنها اجازه نمى داد. البته باید توجه داشت که تهيه امور زندگى به قدر ضرورت، منافاتي با تقوى و زهد ندارد و خود جزئی از دين است.

يكى از عوامل پيشرفت اسلام در صدر اسلام و عدم شكست آن در زير فشارهاى شكننده دشمنان، منطبق شدن مسلمانان با نيازهاى اندك بود. آنها با اين عمل خود را در برابر فشارهاى اقتصادى بيمه كردند. جريان محاصره هاى اقتصادى و شعب ابي طالب و سختى مسلمانان و در نتيجه مقاومت آنان زبانزد خاص و عام بود. اسلام از طرفى با تعاليم خود توسط پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) و از طرفى با الگوسازى و ارائه الگوهاى مطمئن چون پيامبران و به ويژه پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله) مسلمانان را در اين امر يارى رساند؛ آنان را چنان ساخت كه اگر مى خواستند به زندگى پرزرق و برق روى آورند، كمال نفسانى و ايمان بارور آنها به آنان اجازه نمى داد و چنان آنها را قانع كرد كه به اندك چيزى مى ساختند و دم نمى زدند. امثال سلمان را چنان ساخت كه او با اينكه فرماندار مدائن بود، نقل مى كنند وقتى سيل آمد با اثاث مختصرى كه داشت از شهر دور شد، و گفت: «نَجَى المُخَفَّفُونَ»؛ (رستگارند كسانى كه تخفيف در حوائج مى دهند و به كم قانع اند)؛ زيرا در وقت خطر سريع مى توانند از معركه دور شوند، همچون مرغ سبكبالى كه از چنگ عقاب تيزپرواز مى گريزد، ولى حيوان تن پرور در هنگام شكار شدن، قدرت فرار ندارد و از اين روى در دام بلا سقوط مى كند.

بروز و صدور اين چنين حالات و سخنان از چنين بزرگانى همچون سلمان ريشه در رهبرى هاى رهبران آنان دارد. وقتى پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) و على(عليه السلام) جانشين بلافصل او چنين قانعانه زندگى مى كنند، چرا پيروانشان اين چنين نباشند؟! پيروان يك رهبر نشان دهنده حالات و فرامين او هستند. مولائى كه وقتى املاك شخصى و دسترنج خود را مى فروشد و دينارى را به خانه برنمى گرداند و همه را به فقرا مى دهد و چنين خفيف المؤونه با خانواده اش با گرده نانى زندگى را سپرى مى كنند، چرا رهروان او چنین نكنند؟ چرا پرهيزكاران كه از او الگو گرفته اند چنین نكنند؟ اگر نمى توانيم همچون رهبران خود باشيم، چنانكه مولى الكونين و رهبر آزادگان على(عليه السلام) بر اين مطلب تصريح فرمود، ولى ما را هم افسار گسيخته رها نكرده و فرمودند: مرا با تلاش و كوشش خود يارى دهيد و سعى كنيد تا حداكثر به ما نزديك شويد.

بايد آگاه بود كه تهيه كردن امورات زندگى به قدر ضرورت، منافاتي با تقوى و زهد ندارد؛ اين مقدار چنانكه در روايات آمده است، از دين است نه از دنيا، ولى بيشتر از قدر حاجت و نياز، از دنيا است نه از دين.(1)