پاسخ اجمالی:
قرآن در يك جا شرورترين افراد را جنبندگاني مي داند كه نسبت به حرف حق، كر و لال هستند و در آيه ديگر كافراني كه ايمان نمي آورند؛ اما بدترين آدمها از نظر روايات، پيشواي ستمكاري است كه گمراه است و ديگران را گمراه مي كند؛ كسي كه آخرتش را به دنيايش بفروشد و بدتر از او كسى كه آخرتش را به دنياى ديگري بفروشد؛ همچنين بدترين مردم در روز قيامت كسانى اند كه به خاطر ترس از شرّشان احترام شوند.
پاسخ تفصیلی:
مشخصه های زیادی برای افراد شرور ذکر شده است. به قرآن که مراجعه مى كنيم در اين رابطه به دو آيه برمى خوريم:
1. «إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللهِ الصُّمُّ الْبُكْمُ الَّذِينَ لَايَعْقِلُونَ»(1)؛ (بدترين جنبدگان [و جانوران] نزد خداوند كَران و لال هائى هستند [مراد اين است كه نسبت به حرف حق كر و لال هستند] كه تعقّل نمى كنند).
2. «إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللهِ الَّذِينَ كَفَرُوا فَهُمْ لَايُؤْمِنُونَ»(2)؛ (بدترين جانوران نزد خداوند كسانى هستند كه كافر شده و ايمان نمى آورند).
در روايات هم تعبيرات زيادى است كه معصومين(عليهم السلام) به تناسب مقامات گوناگون ابراز كرده اند. به عنوان نمونه:
1. قال على(عليه السلام): «اِنّ شَرَّ النّاسِ عِندَ اللّهِ اِمَامٌ جَائِرٌ ضَلَّ ضُلَّ بِهِ فَاَمَاتَ سُنَّةً مَأخُوذَةً وَ أَحْيَا بِدعَةً مَتْرُوكَةً»(3)؛ (همانا بدترين مردم نزد خداوند، پيشواى ستمكارى است كه گمراه است و ديگران هم بوسيله او گمراه شدند. پس، از بین برد سنتى را كه از [رسول خدا] گرفته شده، و زنده كرد بدعتى را كه از بين رفته بود). به دنبال اين كلام هم حضرت مىفرمايند: «از رسول خدا(صلى الله عليه وآله) شنيدم كه مى گفت: روز قيامت رهبر و پيشواى ستمگر را مى آورند در حالى كه نه ياورى و نه عذرخواهى [كه عذاب را از او برطرف كند] دارد، پس رها مى شود در آتش جهنم و در آن مى گردد چنانكه آسيا گردش مى كند، سپس بسته مى شود و حبس مى گردد در قعر جهنم).
2. قال رسول الله(صلى الله عليه وآله): «شَرُّ النّاسِ مَنْ بَاعَ آخِرَتَهُ بِدُنيَاهُ وَ شَرٌّ مِنْ ذَلِكَ مَنْ بَاعَ آخِرَتَهُ بِدُنيَا غَيرِهِ»(4)؛ (بدترين مردم كسى است كه آخرتش را به دنيايش بفروشد، و بدتر از او كسى است كه آخرتش را به دنياى غير خود بفروشد).
3. قال رسول الله(صلى الله عليه وآله): «شَرُّ النّاسِ عِنْدَ الله يَومَ القِيَامَةِ اَلَّذِينَ يُكْرَمُونَ اِتّقَاءَ شَرِّهِم»(5)؛ (بدترين مردم نزد خداوند روز قيامت كسانى هستند كه به خاطر ترس از شرّ آنها احترام مى شوند).
4. قال على(عليه السلام): «يَأتِى عَلَى النّاسِ زَمَانٌ لَايَبْقَى فِيهِم مِنَ القُرآنِ اِلَّا رَسْمُهُ وَ مِنَ الاِسلَامِ اِلَّا اِسْمُهُ وَ مَسَاجِدُهُم يَومَئِذٍ غَامِرَةٌ مِنَ البِناءِ، خَرَابٌ مِنَ الهُدَىَ، سُكّانُهَا وَ عُمّارُهَا شَرُّ اَهْلِ الاَرْضِ، مِنْهُم تَخْرُجُ الفِتْنَةُ وَ اِلَيْهِم تَأوِى الخَطِيئَةُ، يَرُدُّونَ مَن شَذَّ عَنْهَا فِيهَا وَ يَسُوقُونَ مَنْ تَأَخَّرَ عَنْهَا اِلَيْهَا، يَقُولُ اللّهُ سُبحَانَهُ: فَبِى حَلَفْتُ لَأَبْعَثَنَّ عَلَى اُولئِكَ فِتْنَةً تَتْرُكُ الحَلِيمُ فِيهَا حَيرَانَ وَ قَدْ فَعَلَ وَ نَحنُ نَسْتَقِيلُ اللّهَ عَثْرَةَ الغَفلَةِ»(6)؛ (مى آيد بر مردم زمانى كه باقى نمى ماند در آنها از قرآن مگر نشانه اى [نوشتن و خواندن بدون انديشه] و از اسلام مگر نامى [گفتن شهادتين بدون عمل به احكام]، در آن روز مسجدهايشان از جهت ساختمان [و زينت و آرايش] آباد است و از جهت هدايت و رستگارى ويران [چون در آنها پرهيزكار و هدايت كننده يافت نمى شود] ساكنان و آبادكنندگان آنها [كسانى كه در مسجدها گرد مى آيند] بدترين اهل زمين هستند [؛زيرا] از آنها فتنه و تباه كارى بيرون آيد و در آنها معصيت و گناه جا گيرد، در آن فتنه هر كه را كه از آن كناره گيرد بر مى گردانند، و به سوى آن مى برند، هر كه را از آن مانده است. خداوند سبحان مى فرمايد: به حقّ خودم قسم ياد كرده ام كه فتنه و تباه كارى را بر آن مردم برانگيزم طورى كه بردبار خردمند در [رهائى از] آن سرگردان ماند، و محققاً [آنچه را فرموده] به جا مى آورد، و ما از خدا گذشت از لغزشِ غفلت و بى خبرى را درخواست مى نمائيم [تا مانند فتنه جويان به كيفر جاويد گرفتار نشويم]).
در بعضى از كشورهاى اسلامى مشاهده مى شود، مدارسى براى حفظ قرآن تأسيس شده است. البته اين، كار بسيار خوبى است؛ ولى آيا اين اهتمامى كه براى حفظ و قرائت و تجويد به كار مى رود، براى پياده شدن محتوى آن هم به كار مى رود؟! چه اندازه از مفاهيم قرآن در آنجا پياده شده است، گويا اسلام نه برنامه هاى اخلاقى و نه سياسى و اجتماعى دارد. آرى در هر بيابانى مسجد ساخته اند، چقدر زيبا و چقدر تميز، اما از هدايت _ كه شعار اصلى مساجد است _ خبرى نيست. ساكنان اين گونه مساجد، بدترين انسان هاى روى زمين هستند. مگر مي شود بانى و ساكن مسجدى هم بدترين انسانها باشد؟! بله جاى تعجب نيست، چرا بدترين مردم نباشند در حالى كه به نام قرآن، قرآن را به نابودى مى كشند؟ به نام اسلام، در صدد محو اسلام هستند، كار به جائى رسيده كه حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی مى فرمودند: «در پايتخت يكى از حكومت هاى به اصطلاح اسلامى، بيمارى داشتيم و به دنبال آبميوه مى گشتيم، گفتند: آبميوه گيريها مشروب دارند و در نتيجه آبميوه ها هم در اثر نامبالاتى آنها نجس است، شايد در زمان رژيم قبلى در ايران هم چنين افتضاحى نبود». راديو، تلويزيون بعضى از اين كشورهاى اسلامى را هم كه ملاحظه مى كنيم بايد بگوئيم (على الاسلام السلام)؛ يعنى بايد با اسلام خداحافظي كرد، همين كشور عربستان كه سردمداران آن مدّعى خادم الحرمين هستند، راديو و تلويزيون آن حتى در ايام حج چه مى كند؟ مسلمان و هر انسان آزاده و با حيائى، شرم مى كند اين برنامه ها را استماع و يا مشاهده كند.
آيا كلمات نورانى و گهربار امام على(عليه السلام) تطبيق با اين گونه كشورهاى اسلامى نمى كند؟! مسلماً جواب مثبت است، و اگر چنين شد جاى تعجب نخواهد بود اگر مدّعيان خادم الحرمين، با گلوله هاى اربابان آمريكائى خود از ميهمانان كوى الله و زائرين بيت الله الحرام در ماه حرام و در حرم امن الهى استقبال كنند. جاى تعجب نخواهد بود، كه در كنار كعبه جوى خون به راه اندازند و كارى كنند كه عرب جاهلى هم در ماه حرام نمى كرد و جاى تعجب نيست كه 400 نفر از شيعيان و پيروان على بن ابيطالب(عليه السلام) را مظلومانه به شهادت رسانند و به خاك و خون كشند. آنها چهره تاريخ بشريت را لكه دار كردند، ننگى ببار آوردند كه هرگز پاك نخواهد شد.
5. قال على(عليه السلام): «شَرَّ النّاس مَنْ يَظْلِمُ النّاسَ»(7)؛ (بدترين مردم كسى است كه به مردم ظلم كند).(8)
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.